بررسی وضعیت عناصر غذایی در خاک و گیاه برخی رویشگاه های طبیعی گیاه دارویی مریم گلی خلیجی (Salvia santolinifolia)

مریم گلی خلیجی (Salvia santolinifolia Boiss.) گیاهی چندساله و معطر از خانواده نعناع می باشد که به صورت خودرو در ایران می روید. در این پژوهش، به منظور بررسی وضعیت عناصر غذایی پرمصرف (کلسیم، منیزیم، پتاسیم و فسفر) و کم مصرف (مس، آهن، منگنز، روی، مولیبدن، کبالت، نیکل و کروم) خاک و برگ مریم گلی خلیجی در چهار رویشگاه در استان هرمزگان شامل آبماه، قطب آباد، دو راهی میمند و سیرمند در سال های 1396 تا 1397، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار صورت گرفت. تعداد 30 گیاه به صورت تصادفی از هر رویشگاه تهیه و پس از جداسازی برگ از سایر قسمت ها، به سه گروه 10تایی جهت آزمایش تقسیم شدند. همراه با نمونه برداری از گیاهان، نمونه های خاک از محدوده اطراف ریشه جمع آوری و پارامترهای فیزیکی و شیمیایی و عناصر غذایی هر نمونه با استفاده از دستگاه پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) در آزمایشگاه تعیین گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آنالیز واریانس و مقایسه میانگین ها با استفاده از نرم افزار آماری SAS ver. 9.4 انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس عناصر پرمصرف و کم مصرف غذایی در خاک و برگ رویشگاه های مورد مطالعه نشان داد که از نظر چهار عنصر پرمصرف و هشت عنصر کم مصرف، در سطح یک درصد اختلاف معنی داری بین رویشگاه های مختلف وجود دارد. در پژوهش حاضر، با تغییر بافت خاک رویشگاه های مورد مطالعه از لومی شنی به لومی سیلتی تجمع عناصر پرمصرف و کم مصرف در خاک و برگ افزایش نشان داده است؛ به طوری که رویشگاه های قطب آباد و سیرمند بیشترین انباشت عناصر را داشتند. تجمع عناصر پرمصرف در هر چهار رویشگاه در برگ بیشتر از خاک بوده و از نظر عناصر کم مصرف، عکس این وضعیت مشاهده گردید. ارزیابی عناصر غذایی پرمصرف و کم مصرف در خاک و برگ رویشگاه های طبیعی گونه S. santolinifolia در استان هرمزگان نشان داد تغییر غلظت عناصر غذایی در رویشگاه های مختلف به شرایط محیطی منطقه از جمله نوع سنگ مادری، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، وضعیت و شکل پستی بلندی، ارتفاع از سطح دریا، شرایط اقلیمی و سایر عوامل بستگی دارد که اطلاع یافتن نسبت به این عوامل، می تواند در انتخاب رویشگاه ثانویه جهت تسریع فرآیند اهلی سازی این گونه کمک کند.