بررسی و تحلیل ادراج متنی احادیث در کتاب جواهر الکلام

روایات، سنت معصومان را که بیان گر کلام خداوند است برای ما گزارش می کند اما در گذر زمان دچار آسیب های متعددی شده که یکی از آن ها پدیده ادراج است. برطرف کردن این آسیب جز با استفاده از تجربیات حدیث پژوهان خبره ممکن نیست. مخزن جواهر فقه اهل بیت (ع) که در دسترس ماست، می تواند در این جهت راه گشا باشد. نوشتار پیش رو که با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته در صدد است که حجیت حدیث مدرج، عوامل ادراج و قراین کشف آن را از نظر صاحب جواهر مورد بررسی قرار دهد. یافته های این جستار نشان می دهد که از نظر ایشان، حدیث مدرج تنها به صورت موید قابل استفاده است، عواملی همچون شرح و تفسیر روایات، آمیخته شدن اجتهادها با احادیث، ادخال روایتی در روایت دیگری و اشتباه راوی یا ناسخ باعث پیدایش پدیده ادراج در روایات شده است و قراینی مانند گزارش متخصصان حدیث، سنجش حدیث با دیگر روایات، ناسازگاری با کلام اهل لغت، عدم تناسب با سیاق واژگان متن حدیث و اسلوب کلام می تواند در کشف و شناسایی این آسیب موثر باشد.