ارزیابی حجم آب کاربردی و بهره وری آب در کانون های اصلی تولید پسته کشور (استان های کرمان، خراسان رضوی، یزد و سمنان)

تولید پسته در ایران سابقه طولانی دارد. اهمیت کشت پسته از یک طرف و کمبود آب در کشور از طرف دیگر، ضرورت ارتقاء بهره وری آب برای این محصول با ارزش را آشکارتر ساخته است. از این رو، این پژوهش با هدف اندازه گیری میدانی حجم آب کاربردی پسته در شرایط زارعین، مقایسه آن با نیاز آبی و سند ملی آب و نیز تعیین بهره وری آب پسته در استان های خراسان رضوی، سمنان، کرمان و یزد از مهرماه 1395 به مدت یک سال انجام شد. در چهار استان عمده تولید پسته، 88 باغ انتخاب و در آن ها حجم آب کاربردی، بهره وری آب، عملکرد و برخی پارامترهای دیگر اندازه گیری شد. در این پژوهش، از تحلیل واریانس برای بررسی تفاوت عملکرد، حجم آب کاربردی و بهره وری آب در تولید پسته، استفاده شد. نتایج پژوهش نشانگر تفاوت معنی دار حجم آب کاربردی و شاخص‏ بهره وری آب در تولید پسته در استان های منتخب بود، اما عملکردها به هم نزدیک بوده و تفاوت معنی داری بین آن ها مشاهده نشد. میانگین عملکرد، حجم آب کاربردی، بهره وری آب آبیاری و بهره‏وری آب با احتساب بارش موثر به ترتیب 1764 کیلوگرم در هکتار، 8057 مترمکعب در هکتار و 26/0 و 24/0 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. نتایج نشان داد که حجم آب کاربردی تقریبا در تمام باغ های پسته کشور کمتر از نیاز خالص آبیاری است. همچنین متوسط عملکرد پسته ی کشور در مقایسه با سایر کشورها حدود 50 درصد کمتر است. از مهم ترین علل پایین بودن عملکرد، کم آبیاری اجباری، مدیریت ضعیف باغ ها، خرده مالکی و ارقام و پایه های نامناسب پسته در کشور است.