تحلیل ریسک استفاده از پساب شهری برای مصارف کشاورزی و صنعت با استفاده از مدل شبکه های بیزین

پساب های شهری به دلیل آن که مقدار کمیت و کیفیت آنها توسط بشر کنترل می شود، منبع مناسبی برای تخصیص به کاربری های مختلف برای مصارف غیرخانگی است اما دارای محدودیت هایی نیز هستند. استفاده غیراصولی از این پساب ها بدون تصفیه کامل می تواند باعث بروز مخاطرات محیط زیستی و بهداشتی شده و در نتیجه باعث بروز نارضایتی های اجتماعی و گاهی مشکلات اقتصادی شود. این پژوهش به بررسی مخاطراتی که استفاده از پساب را محدود می کند، اختصاص داده شده است. برای این پژوهش اطلاعات کیفی 26 تصفیه خانه در کشور جمع آوری شد. با استفاده این اطلاعات و با ایجاد یک بانک اطلاعاتی مناسب، خطرپذیری استفاده از پساب در کشاورزی و صنعت با در نظر گرفتن شاخص های اصلی ریسک محیط زیستی، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و فنی محاسبه شد. برای محاسبه ریسک ها، پژوهش ها و مدارک چاپ شده و نشده مختلف جمع آوری و مرور شد، مخاطرات گوناگونی در ارتباط با استفاده از پساب، شناسی و در نهایت در دسته های ریسک های چهارگانه بیان شده تقسیم شده اند. در ادامه شبکه های سلسله مراتبی ارایه شده تا ریسک های اصلی و در نهایت ریسک کلی محاسبه شود. شبکه های بیزین برای مدل سازی ساختارها استفاده شده است. روابط بیزین به صورت علت و معلولی بوده که کمک شایانی به بیان روابط بین گره ها به صورت احتمالاتی می کند. نتایج پژوهش نشان داد که ریسک استفاده از فاضلاب تصفیه شده شهری با توجه به تصفیه فعلی برای کشاورزی معمولا بیشتر از استفاده در صنعت است و بنابراین مقبولیت استفاده از پساب در صنعت ممکن است بیشتر از کشاورزی باشد. همچنین نتایج به دست آمده نشان داد که ساختارهای مخاطرات ریسکی در ارتباط با کشاورزی و صنعت در شبکه های بیزین با توجه به شاخص های R2، RMSE و MAPE به خوبی مدل شده اند. میانگین این شاخص ها برای شبکه های بیزین ریسک استفاده از پساب در کشاورزی به ترتیب 993/0، 202/0 و 637/0 و استفاده از پساب در صنعت به طور معمول 988/0، 980/0 و 731/2 است. بنابراین با توجه به نتایج می توان اذعان کرد که شبکه های بیزین قابلیت در مدل سازی ساختارهای ریسک استفاده از پساب در کشاورزی و صنعت دارد. مدیران و مجریان پروژه ها می توانند با به کارگیری روش ارایه شده در این پژوهش می توانند به ارزیابی ریسک های مرتبط به محیط زیستی، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و فنی برای استفاده از پساب در کشاورزی و صنعت بپردازند.