«قصاص بدون اذن حاکم» از منظر محقق اردبیلی و قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

فقها بنابر نص شارع مقدس، در خصوص حق قصاص برای ولی‎دم متفق القول اند، از موارد اختلافی آنان، مسئله مبادرت ولی‏دم در اجرای قصاص به اذن حاکم یا بدون اذن حاکم بوده است. در این خصوص فقها اقوالی ارایه کرده‏اند. مشهور فقها مانند شیخ طوسی، قایل به لزوم اذن حاکم در مرحله صدور حکم قصاص و مرحله اجرای آن شده‏اند. گروهی مانند محقق حلی فقط به لزوم اذن حاکم در مرحله صدور حکم قصاص رای داده‏اند و معدودی چون محقق اردبیلی قایل به عدم لزوم اذن حاکم در هر دو مرحله بوده‏اند. این پژوهش که با روش تحلیلی و با استفاده از داده‎های کتابخانه‏ای تدوین یافته، پس از طرح نظرهای فقها و دلایل هر کدام، در پی پاسخگویی به این پرسش است که آرای کدام گروه براساس ادله نقلی و عقلی، مقبول است و قانون مجازات اسلامی، ماخوذ از کدام قول است. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که قول مشهور با توجه به ادله نقلی و عقلی، موجه و معتبر است و قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مقتبس از آن است. همچنین می‏توان دریافت که آرای محقق اردبیلی در این موضوع از درجه اعتبار برخوردار نیست.