مدیریت مصرف تلفیقی منابع آبهای سطحی و زیرزمینی در شرایط کم آبی، مطالعه موردی : غرب شبکه آبیاری دشت قزوین

جهت کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و همچنین ارایه برنامه ریزی صحیح جهت استفاده تلفیقی منابع آب سطحی و زیرزمینی در شبکه‌های آبیاری، مساله کم آبیاری برای محصولات عمده تحت کشت در غرب شبکه آبیاری دشت قزوین بررسی شد. جهت حل مدل بهینه ساز با هدف رسیدن به حداکثر سودخالص اقتصادی درشرایط کم آبی، الگوریتم جستجوی گرانشی (GSA) انتخاب و مساله با استفاده از برنامه متلب حل شد. جهت معرفی عملیات کم آبیاری در منطقه مورد مطالعه، 5 سناریوی کم آبیاری با درصدهای کم‌آبیاری ماهانه 0تا10، 0 تا 20 0 تا30، 0 تا 40 و 0 تا50 درصد و یک سناریوی آبیاری کامل تعریف شد. کاهش حجم برداشت از منابع آب زیرزمینی نیز در 5 حالت شامل درصدهای متفاوت از 80 تا 100 درصد حداکثر حجم قابل برداشت در سال خشک تعریف شد. از ترکیب 6 حالت (5 حالت کم‌آبیاری و یک حالت آبیاری کامل) با 5 درصد متفاوت از مقدار برداشت از آب زیرزمینی، 30 سناریو تعیین و نتایج برای هر سناریو تحلیل شد. درسناریوهای آبیاری کامل با انتخاب الگوی کشت بهینه، با کاهش برداشت از سفره آب زیرزمینی از 5 تا 20 درصد، درآمد خالص اقتصادی از 1/7 تا 10/9 درصد کاهش یافته و از مصرف منابع آب زیرزمینی تا 25/3 میلیون مترمکعب کاسته می‌شود؛ همچنین سود خالص اقتصادی در واحد حجم نه تنها کاهش نیافته بلکه با کاهش حجم برداشت آب زیرزمینی اندکی افزایش می یابد. با اجرای سناریوهای کم آبیاری و اصلاح الگوی کشت در شرایط خشکسالی، سطوح زیرکشت از 41 تا 54 درصد نسبت به آبیاری کامل افزایش یافته، در عین حال سودخالص اقتصادی از 4/6 تا 10/7 درصد کاهش می‌یابد.