ساخت و رواسازی پرسش نامه هوش اخلاقی برای فرزندان نوجوان ایثارگران

جنگ پیامدهای روانی و رفتاری متعددی برای فرد جانباز و دیگر اعضای خانواده او به همراه دارد. عوامل بسیاری از جمله هوش اخلاقی در برابر آسیب روانی این خانواده ها نقش محافظت کننده بر عهده دارند. هدف این پژوهش طراحی و اعتباریابی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه هوش اخلاقی برای نوجوانان فرزند ایثارگر بود.

این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی با رویکرد آزمونسازی است. نمونه ای به حجم 325 نفر از فرزندان نوجوان دختر و پسر 14 تا 18 سال ایثارگران ساکن تهران در سال 1398 که در مدارس دوره متوسطه اول و دوم مشغول به تحصیل بودند با استفاده از روش در دسترس از مناطق 2 و 5 انتخاب شدند. سپس از هر کدام از آن مناطق، 4 مدرسه (2 مدرسه دخترانه و 2 مدرسه پسرانه) به شیوه تصادفی ساده انتخاب شد و در نهایت دانش آموزان 14 کلاس به پرسشنامه هوش اخلاقی طراحیشده و خودشکوفایی مزلو پاسخ دادند. از تحلیل عاملی اکتشافی، ضریب آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی پیرسون برای طراحی و اعتباریابی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار 21 SPSS تحلیل شدند.

به منظور استخراج عاملهای زیربنایی پرسشنامه هوش اخلاقی 70گویهای، شاخص کایسر-میر-اولیکن (KMO) برابر با 858/0 و شاخص کرویت بارتلت برابر با 51/7208 و به لحاظ آماری در سطح 01/0 معنیدار بود. براساس اشتراک معانی گویه ها، مولفه اول "حفظ عزت دیگران"، مولفه دوم "پایبندی به اصول"، مولفه سوم "حساسیت اخلاقی"، مولفه چهارم "خودکارآمدی اخلاقی" و مولفه پنجم "توانمندی ایگو" نامگذاری شدند. براساس نتایج ضرایب آلفای کرونباخ به دست آمده بیشتر از 7/0 برای مولفه ها و ضریب همبستگی مثبت و معنیدار (01/0<p) پرسشنامه پایا و روا بود.

مقیاس هوش اخلاقی به عنوان مدلی برای سنجش هوش اخلاقی در فرزندان نوجوانان ایثارگر شهر تهران با توجه به تغییرات اجتماعی-شناختی در جامعه ایرانی ابزاری پایا و روا است.