ریبونوکلئازها به عنوان عوامل درمانی بالقوه

ریبونوکلیازها به دلیل ایجاد سمیت سلولی به عنوان عوامل دارویی دارای پتانسیل درمانی شناخته می شوند. عملکرد بالای این آنزیم ها در تخریب رشته RNA و سایر سوبستراهای آن ها و به دنبال آن انهدام سلول و یا توقف تقسیم سلولی باعث بروز اثر سمیت سلولی بسیار بالای آنزیم های مذکور در سلول های سرطانی مختلف می شود. از این رو در مقاله حاضر  به بررسی کاربردهای درمانی ریبونوکلیازها، مسیرهای سلولی و مکانیسم عمل آن ها به عنوان عوامل سیتوتوکسیک به منظور توجه به آن ها در پژوهش های حوزه سلامت و درمان پرداخته شده است.

مواد و روش ها: 

در این مطالعه با استفاده از کلید واژه های سرطان، ریبونوکلیاز، مهارکننده ریبونوکلیازی و اسید ریبونوکلییک، در پایگاه های اطلاعاتی معتبر Scopus، SID، IranDoc، PubMed، Google Scholar، Web of Science و IranMedex جستجو انجام شد. به منظور انتخاب مستندات مورد استفاده، تمام مقالاتی که به زبان غیرانگلیسی و فارسی چاپ شده بودند، مقالات تکراری، مقالاتی که امکان دستیابی به متن کامل مقاله وجود نداشت و هم چنین مقالاتی که به صورت چکیده ارایه شده بودند حذف گردیدند. نهایتا موارد منتخب به منظور تنظیم مقاله حاضر به طور کامل مطالعه و خلاصه سازی شدند.

مطالعه و بررسی پژوهش های انجام شده نشان داد که ریبونوکلیازها توانایی از بین بردن سلول های تومور را دارا بوده و این آنزیم ها خصوصیات ضد ویروسی نیز دارند. از میان این آنزیم ها ریبونوکلیاز پانکراس گاوی، ریبونوکلیاز سمینال گاوی، آنکوناز و انژیوژنین به عنوان ریبونوکلیازهای با فعالیت آنتی توموری بالا شناخته شده اند که از طریق مسیرهای مختلف سلولی یا ایجاد جهش در جهت افزایش سمیت سلولی فعالیت سیتوتوکسیتی را علیه سلول های سرطانی به صورت انتخابی بروز می دهند. هم چنین مطالعه مقالات مرتبط با عملکرد ریبونوکلیازها نشان داد که بررسی مسیرهای ژنتیکی سنتز و مکانیسم های ایجاد سمیت سلولی در این آنزیم ها، امکان ایجاد محصولات دارویی جدید را در آینده فراهم خواهد کرد. بهره گیری از فرآیندهای مهندسی و تغییرات شیمیایی در ساختار لیگاند/رسپتور ممکن است سبب افزایش سمیت مولکول های ریبونوکلیاز به منظور انتخاب مسیرهای سیتوتوکسیک برای کار بر روی سلول های بدخیم شود. بنابراین کشف پتانسیل درمانی و بررسی جزییات ارزش های درمانی ریبونوکلیازها ضروری می باشد.

نتیجه گیری: 

ریبونوکلیازها کاندیدهای دارویی بالقوه با زیست فراهمی کافی هستند و با توجه به اثر سمیت آن ها، که بر پایه هیدرولیز انتخابی مولکول های RNA داخل سلولی و فرآیندهای خاص شناسایی غشاء سلولی می باشد، می توان از این آنزیم ها به عنوان داروهای ضد تومور و یا عوامل درمانی استفاده کرد.