ابعاد صلح در اندیشه و عمل امام خمینی

این نوشته بدین پرسش می‌پردازد که ابعاد صلح در اندیشه و عمل امام خمینی کدام‌اند؟ مدعای بحث حاضر هم آن است که به‌رغم خشونت در نظر و عمل امام خمینی، آنچه از نگاه ایشان اصالت دارد «صلح» است و جنگ و خشونت جنبه ثانوی و تبعی دارد. روش گردآوری داده‌ها اسنادی است. الگوی نظری نوشتار، با الهام از بخشی از دستگاه فلسفی «هگل» چنان طراحی شده که همه مباحث و مواضع امام خمینی در زمینه صلح را می‌توان به دو بعد اصلی فروکاست: «بعد فردی» و «بعد جمعی». مباحث بعد جمعی در سه سطح قابل دسته‌بندی‌اند: امام خمینی و صلح در خانواده، صلح در نهادهای مدنی و صلح در جامعه سیاسی. یکی از دستاوردهای تحقیق آن است که سیره امام خمینی در زمینه صلح نه به راه امثال «گاندی»‌ها ختم می‌گردد که مبتنی بر نظریه عدم خشونت بود و نه از اسلام روایت طالبانی و داعشی دارد، بلکه در اندیشه ایشان قطعا خشونت وجود دارد، خاصه در دهه آخر عمرشان و هم‌زمان با رهبری بر نظام جمهوری اسلامی. در مجموع از جهت نظری و عملی در ابعاد مختلف جهت‌گیری‌های امام خمینی، مبتنی بر اصالت صلح است و جنگ و خشونت عارضی هستند. بر همین اساس برخی شبهه‌ها و ابهام‌ها در اندیشه و مواضع امام خمینی نیز در مقاله طرح و پاسخ داده شده‌ است.