نشانه شناسی تطبیقی آیین سوگ سیاوش و مجلس تعزیه امام حسین (ع) بر پایه اندیشه های فردینان دوسوسور

نقالی و تعزیه، از هنرهای نمایشی بومی ایران هستند که در بستر زمان در سراشیبیهای بسیاری قرار گرفته اند، اما بااینحال، در ردیف اصلیترین و پرسابقه ترین هنرهای دوره باستانی و عهد اسلامی محسوب میشوند. مطالعه حاضر با شیوه توصیفی-مقایسه ای ابعاد نشانه شناسی از دیدگاه سوسور در عناصر اجرایی و داستانی را در دو هنر نقالی طومار سیاوش  و تعزیه  شهادت امام حسین (ع) مورد سنجش قرار می دهد تا میزان تفاوت ها و مشابهت های این دو هنر مشخص گردد. یافته های این پژوهش نشان داد که دو هنر نقالی و تعزیه از بعد اجرایی دارای شباهت هایی چون تقسیم دوگانه آواها؛ ایجاد جریان و موضوعی واحد در زمینه ستیز حق و باطل و همچنین نگاشتن دیالوگ صحنه نمایش در نسخه و طومار هستند و در بعد داستانی نیز دارای مشابهت هایی چون درون مایه های یکسان، روابط علی و معلولی قوی، تعلیق های ذاتی و تنوع کشمکش هستند. از وجوه افتراق تعزیه خوانی نسبت به نقالی دربعد عناصر اجرایی میتوان به تعدد بازیگران، فیزیک ظاهری آنان، الزام به داشتن لباس مخصوص و موسیقی همراه با متن اشاره نمود و در زمینه عناصر داستانی نیز میتوان به متنوع بودن لحن، واقع نمایی ساختاری، تفاوت زاویه دید و جنبه های مشترک صحنه با مضمون اشاره کرد.