سمیت تدخینی سه اسانس گیاهی روی Phthorimaea operculella (Zeller) و تاثیر آن روی درصد پارازیتیسم زنبور Trichogramma brassicae (Bezdenko)

در پژوهش حاضر، اثرات کشندگی و زیرکشندگی اسانس های گیاهان مرزنجوش، ریحان و نعناع روی بید سیب زمینی (P. operculella) مورد مطالعه قرار گرفت. درصد پارازیتیسم زنبور پارازیتویید T. brassicae روی تخم های بید سیب زمینی تیمار شده با غلظت زیرکشنده اسانس ها هم در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. تجزیه اجزای شیمیایی اسانس ها توسط گاز کروماتوگرافی- طیف سنج جرمی نشان داد که کارواکرول (02/26 درصد)، استراگول (27/62 درصد) و کاروتاناستون (47/57 درصد) به ترتیب ترکیبات اصلی اسانس های مذکور می باشند. بر اساس مقادیر LC50 برای اسانس های مرزنجوش، ریحان و نعناع (به ترتیب 59/3 ، 53/2 و 37/2 میکرولیتر بر لیتر هوا)، اسانس نعناع بالاترین مقدار سمیت را در مقایسه با سایر اسانس های گیاهی برای تخم بید سیب زمینی داشت. غلظت کشنده 30 درصد (LC30) اسانس های گیاهی (به ترتیب 61/2، 20/1و 81/1میکرولیتر بر لیتر هوا) برای بررسی اثرات زیرکشندگی استفاده شدند. غلظت زیرکشنده اسانس های گیاهی به طور معنی داری روی پارامترهای زیست بید سیب زمینی تاثیر گذاشت. کوتاه ترین و طولانی ترین طول دوره پیش از تخمگذاری کل (TPOP) به ترتیب در تیمار شاهد (60/19 روز) و اسانس ریحان (19/22 روز) مشاهده شد. مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) در تیمارهای شاهد و اسانس های گیاه مرزنجوش، ریحان و نعناع به ترتیب 19/0، 11/0 و 12/0 و 10/0 بر روز بود. هم چنین، بیشترین درصد پارازیتیسم زنبور پارازیتویید تریکوگراما روی بید سیب زمینی بعد از تیمار شاهد (11/81 درصد) در اسانس گیاهی ریحان (44/64 درصد) ثبت شد. نتایج نشان می دهد که کاربرد همزمان زنبور پارازیتویید و اسانس های گیاهی گزینه مناسبی برای مدیریت جمعیت بید سیب زمینی در انبارها می باشد.