بررسی کانی سازی، دگرسانی و میانبارهای سیال ذخیره مس تخت گنبد (شمال شرق سیرجان، جنوب شرق ایران)

ذخیره مس تخت گنبد در 63 کیلومتری شمال شرق شهرستان سیرجان، جنوب شرق ایران واقع است. کانی سازی درونزاد در این ذخیره به شکل رگه-رگچه ای داربستی و رگه های ضخیم کوارتزی رخ داده است که توسط توده میکروگرانودیوریتی الیگو-میوسن و مواد آذرآواری (به طور عمده توف با ترکیب حدواسط) ایوسن میزبانی می شود. رگه- رگچه های داربستی دربردارنده سه نسل کانی سازی (1) کوارتز + مگنتیت ± کالکوپیریت، (2) کوارتز + کالکوپیریت + پیریت ± مگنتیت و (3) کوارتز + پیریت + کالکوپیریت هستند. دگرسانی فیلیک بیشتر در سنگ های دیواره پیرامون رگه- رگچه های داربستی گسترش یافته است. کانی سازی برونزاد در این ذخیره با جانشینی سولفیدهای آهن دار توسط هماتیت و گوتیت مشخص می شود. همچنین، تشکیل مالاکیت، آزوریت و مس طبیعی در جریان تخریب سولفیدهای درونزاد آهن و مس در شرایط اکسایشی رخ داده است. بررسی میانبارهای سیال در بلورهای کوارتز موجود در رگه- رگچه های کوارتزی نشان داده که آنها بیشتر از نوع مایع+گاز+جامد (L+V+S)، مایع+گاز(L+V)  و گاز+مایع (V+L) بوده و دارای دمای همگنی در گستره 146 تا 450 درجه سانتی گراد و شوری 35/0 تا 8/57 درصد وزنی معادل نمک طعام هستند. فازهای جامد شامل هالیت، سیلویت و کانی های تیره هستند. میانبارهای سیال مورد بررسی در رگه های کوارتزی ضخیم از نوع L+V بوده و دارای دمای همگنی در گستره 207 تا 344 درجه سانتی گراد و شوری 35/0-39/3 درصد وزنی معادل نمک طعام هستند. بر اساس نتایج ریزدماسنجی میانبارهای سیال، جوشش سیال های ماگمایی عامل موثر در نهشت کانی های کانسنگی و باطله در رگه- رگچه های داربستی است. همچنین سردشدگی و آمیختگی سیال های جوی و ماگمایی علت نهشت کانی ها در رگه های ضخیم کوارتزی هستند. در کل، یافته های به دست آمده در این پژوهش نشان می دهند که روند تشکیل و تکامل سامانه گرمابی تخت گنبد بیشترین شباهت را به سامانه های مس پورفیری دارد.