تنوع زیستی ماکروبنتوزها در محل رهاسازی بچه‎ماهیان پرورشی: مطالعه موردی در رودخانه قره‎سو- خلیج گرگان

اکوسیستم های آبی در طی دهه های اخیر تغییراتی کرده اند. برای نمونه، کاهش میزان آب رودخانه ‏ها سبب تغییر یا نوسان در تنوع زیستی جامعه کفزی رودخانه می شود. هدف از این تحقیق بررسی تغییرات ماکروبنتوزهای بستر در پایین‎دست رودخانه قره‎سو در خلیج گرگان بود، که محل رهاسازی بچه ‎ماهیان پرورشی (کلمه یا خاویاری) است. نمونه‏ برداری از بستر رودخانه جهت تعیین بار آلی بستر و غنای گونه ای و فراوانی در پنج ایستگاه و در چهار نوبت طی اردیبهشت و خرداد 1397 انجام شد. نتیجه تجزیه و تحلیل داده ها در آزمون کرت های خردشده نشان داد که میزان بار آلی بستر در نمونه ‎برداری دوم به طور معنی داری کاهش یافت، که علت آن بارش نسبتا شدید بهاری قبل از نمونه ‎برداری دوم بود. شاخص‎های تنوع زیستی در زمان‎های مختلف نمونه ‎برداری اختلاف معنی داری نداشتند (P>0.05). اما این شاخص ها در ایستگاه های نمونه‏برداری اختلاف معنی داری نشان دادند (P<0.05). فراوانی گونه ای در نمونه‎ برداری سوم اختلاف معنی داری با نمونه برداری اول داشت که به بالارفتن فراوانی گونه توبیفکس از خانواده توبیفیسیده در ایستگاه پنجم در پیوند بود (P<0.05). افزایش فراوانی گونه توبیفکس سبب کاهش شدید و معنی دار شاخص های تنوع زیستی مانند شانون-ونیر و سیمپسون معکوس در ایستگاه پنجم، و همچنین افزایش شدید و معنی دار شاخص غالبیت برگر-پارکر در ایستگاه پنجم شد، که علت آن احتمالا بالا بودن مقاومت این گونه به شرایط سخت محیطی مانند کاهش جریان آب رودخانه بود. هر چند شاخص های تنوع زیستی در محل رهاسازی بچه ماهیان اختلاف معنی داری با سایر ایستگاه ها نداشت (P>0.05)، و همچنین میزان اکسیژن محلول و نیترات در رودخانه در بازه رهاسازی بچه ماهیان در بالاترین حد و میزان آمونیاک یونیزه شده (آمونیوم) در کمترین حد بود، با این حال، بالا بودن یا نوسان میزان شوری و مواد جامد محلول در محل رهاسازی بچه ماهیان به عنوان یک عامل محدود کننده، می تواند بقاء بچه ‏ماهیان پرورشی رهاسازی شده را با چالش روبرو ‎کند. بنابراین، پیشنهاد می‏شود رهاسازی بچه‏ ماهیان پرورشی در نقطه دورتری از مصب انجام شود.