عوامل موثر در شکل ‎گیری معرفت بر اساس دیدگاه ابن ‎خلدون و استاد مطهری

عوامل غیر معرفتی اموری هستند که از سنخ معرفت نیستند؛ ولی در معرفت تاثیرگذارند. در این پژوهش در صدد تبیین عوامل غیر معرفتی از دیدگاه ابن‎خلدون و استاد مطهری هستیم. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی و با مراجعه به آثار این دو متفکر و مقایسه دیدگاه آنهاست. مسئله اصلی پژوهش آن است که مهم‏ترین عوامل غیر معرفتی موثر در معرفت از دید آنها چیست و چه تفاوتی بین نگاه آنها به این مسئله وجود دارد؟ هر یک از این دور دانشمند، عواملی نظیر راحت‏طلبی و آسان‏گزینی، تعصب، جمود و تقلید و... را موثر در اندیشه و باور انسان می‏دانند و معتقدند این عوامل سهم اساسی در جهت‏گیری باورها و اندیشه‎های افراد و دانشمندان داشته است. نحوه مواجهه هر یک از این دو دانشمند با این عوامل متفاوت است. استاد مطهری به جنبه سلبی این عوامل توجه دارد و ابن‎خلدون به اصل تاثیر این عوامل اهمیت می‎دهد. استاد مطهری رویکرد انسان‎شناختی به این عوامل دارد؛ ولی ابن‎خلدون این عوامل را در بستر اجتماعی تبیین می‏کند.