شاخص های تولید بنه های استاندارد و سالم زعفران

تولید پایدار زعفران به عنوان یکی از اهداف کلان و راهبردی کشاورزی ایران نیازمند تدوین یک برنامه مشخص و سازماندهی شده است. در طی نیم قرن گذشته توسعه زراعت زعفران در ایران بیش از هر محصول دیگری انجام شده و سطح زیر کشت آن تا 8/37 برابر افزایش یافته است. با این وجود، میانگین عملکرد در واحد سطح از این توسعه تبعیت نکرده و با شیبی منفی در حال کاهش است به نحوی که میانگین تولید از 76/5 کیلوگرم در هکتار در سال 1352 به 62/3 کیلوگرم در هکتار در سال 1397 رسیده است. همچنین برآورده شده که خلاء عملکرد 90-64 درصدی در مزارع ایران وجود دارد. آفات و بیماری های زعفران مانند کنه زعفران (Rhizoglyphus robini)، پوسیدگی بنه زعفران، پوسیدگی خشک بنه زعفران (Burkholderia gladioli) و بیماری های ویروسی زعفران نیز از جمله عوامل موثر در کاهش کمی و کیفی محصول زعفران در مزارع هستند. از سوی دیگر اختلاط بنه های آلوده و سالم، بنه های با کیفیت پایین و انبارداری نامناسب بنه ها نیز از معضلات تولید این محصول می باشد. زعفران بوسیله بنه های دختری خود تکثیر می شود و افزایش عملکرد زعفران در ارتباط مستقیم با کیفیت بنه مادری است. دستیابی به بنه های بذری استاندارد و سالم به عنوان تنها ابزار تکثیر گیاه در طبیعت پیش نیاز هر گونه برنامه ریزی برای افزایش عملکرد زعفران است. این مقاله شاخص های مورد نیاز جهت دستیابی و گواهی هسته های اولیه، بنه های مادری و بنه های بذری زعفران را در برنامه استاندارد سازی بنه زعفران توصیف می کند. بدون شک استفاده از بنه های استاندارد عاری از بیماری در کنار توجه به سایر شاخص های بوم شناختی و فیزیولوژیکی گیاه و اجرای مدیریت مناسب موجب افزایش عملکرد و بهبود سنجه های تولید پایدار خواهد شد.