تعیین میزان تحمل هیبرید های حاصل از تلاقی ارقام تجاری سیب زمینی به شرایط مختلف کم آبی در استان اردبیل

به منظور تعیین میزان تحمل هیبریدهای حاصل از تلاقی ارقام تجاری سیب زمینی به شرایط مختلف کم آبی در استان اردبیل آزمایشی در دو سال به صورت اسپلیت پلات برپایه طرح بلوک‏های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (100، 85 و 70 درصد نیاز آبی گیاه) و فاکتور فرعی شامل 12 جمعیت سیب‏زمینی بود اجرا گردید. نتایج نشان داد که از نظر سطوح آبیاری، ژنوتیپ و اثر متقابل سطوح ابیاری در ژنوتیپ از نظر عملکرد غده اختلاف معنی‌داری در سطوح احتمال 1 و 5 درصد وجود داشت. در این بررسی در شرایط آبیاری نرمال بالاترین عملکرد غده با میانگین 53/6 تن در هکتار مربوط به R12 (♀Luca × Esprit♂) بود و کمترین عملکرد غده با میانگین 28/9 تن در هکتار مربوط به S34 (♂Esprit × Agria♀) بود. بیشترین عملکرد غده در شرایط تنش 85 و 70 درصد آب قابل استفاده به ترتیب با میانگین های 40/3 و 35/5 تن در هکتار مربوط به S14 (♂Luca × Esprit♀) و کمترین عملکرد غده در شرایط سطوح آبیاری 85 و 70 درصد آب قابل استفاده به ترتیب با میانگین های 20/02 و 18/7 تن در هکتار مربوط به S34 (♂Esprit × Agria♀) بود. بین میزان عملکرد غده در شرایط آبیاری نرمال (100 درصد آب قابل استفاده) و تنش کم آبی ملایم و شدید (85 و 70 درصد آب قابل استفاده) با شاخص MP, GMP, TOL و STI همبستگی مثبت و معنی داری بدست آمد. البته بین میزان عملکرد غده در شرایط تنش ملایم و شدید (85 و 70 درصد آب قابل استفاده) با شاخص حساسیت به تنش (SSI) همبستگی منفی و غیرمعنی دار وجود داشت. در مقابل بین شاخص SSI و TOL همبستگی مثبت و معنی دار در سطح احتمال 5 درصد مشاهده گردید. ضرایب عامل ها در صفات مورد مطالعه برای تیمارهای مورد بررسی بین صفات کمی و کیفی هیبریدهای حاصل از تلاقی ارقام تجاری سیب زمینی نشان داد که در شرایط تنش نرمال (85 درصد آب قابل استفاده) چهار عامل در مجموع 86/508 درصد از کل تغییرات را تبیین نمودند و هیبرید های S24 (♂Banba × Agria♀)، S14 (♂Luca × Esprit♀)، R24 (♀Banba × Agria♂) و S23 (♂Banba × Esprit♀) از نظر عامل اول که عامل صفات موثر بر عملکرد و دوم عامل ساختاری نسبت به هیبریدهای دیگر ارزش بیشتری داشتند. همچنین در شرایط تنش شدید (70 درصد آب قابل استفاده) که چهار عامل 87/45 درصد کل تغییرات را تبیین نمودند، هیبرید هایS13 (♀Luca× Esprit♂)، R24 (♀Banba × Agria♂) و S23 (♂Banba × Esprit♀) از نظر عامل اول که عامل صفات موثر بر عملکرد و دوم عامل ساختاری نسبت به هیبریدهای دیگر ارزش بیشتری داشتند.