ارزیابی عوامل موثر بر ضریب مکانی اشتغال زنان کشاورز روستایی ایران با استفاده از رویکرد ESDA

ازآنجا‏که زنان نیمی از جمعیت روستایی کشور را تشکیل می‏دهند،می‏توان با شناسایی عوامل موثر بر اشتغال با توجه به مقتضیات محلی‏- منطقه ‏ای و درنهایت درگیرکردن پیش از پیش آن‏ها توسعه اقتصادی- اجتماعی کشور را تسریع کرد. بر این اساس، در این پژوهش سعی شد با استفاده از رویکردهای تحلیل اکتشافی داده‏ های فضایی به تحلیل الگوی توزیع فضایی ضریب مکانی اشتغال (LQ) زنان روستایی کشاورز ایران پرداخته شود. داده ‏های پژوهش از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 استخراج‏شده است. برای تجزیه ‏و تحلیل داده‏ ها از آماره ‏های محلی به‏ عنوان رویکردی از ESDA استفاده‏ شد. یافته ‏های شاخص موران نشان داد توزیع فضایی ضریب مکانی اشتغال (LQ) زنان روستایی کشاورز کشور به‏صورت اتفاقی یا پراکنده نبوده، بلکه به‏ صورت خوشه‏ ای توزیع ‏شده است. توزیع فضایی ضریب اقتصاد پایه و ارتباط فضایی آن با شاخص‏ نرخ بیکاری نشان می‏دهد که شهرستان‏های جنوب شرقی و غربی و غرب کشور مناطق دارای نرخ بیکاری بالا و ضریب مکانی اشتغال بالا می‏باشند. در مرکز و برخی از شهرستان‏های شمال غرب و شمالی کشور از الگوی تاثیر ارزش‏های خوشه ‏ای مشابه پایین به پایین احاطه ‏شده است. همچنین، ارتباط فضایی نرخ باسوادی نیز نشان می‏دهد که بخش اعظم آن در شهرستان‏های جنوب شرقی و نسبتا در غرب ایران از الگوی ناخوشه ‏ای پایین به بالا فراگرفته ‏اند. ارتباط فضایی ضریب اقتصاد پایه با نرخ روستانشینی نیز حاکی از آن است که مناطق روستایی کشور از یک الگوی خاص پیروی نمی‏کنند، بلکه هر منطقه با توجه به مقتضیات محلی‏-منطقه ‏ای الگوی خاصی از ارتباطات را پذیرا هستند.