اثرات تنش خشکی و ریزگرد بر عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک در گیاه سویا (.Glysin max L)

خشک سالی های اخیر علاوه بر ایجاد تنش خشکی موجب بروز پدیده ریزگرد بویژه در غرب کشور شده است. تاثیر تنش خشکی و ریزگرد بر خصوصیات فیزیولوژیک گیاه سویا (Glysin max L.) رقم کوثر در آزمایشی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت کرت های خرد شده با 4 تکرار در کشت تابستانه طی دو سال مورد بررسی قرار گرفت. تنش خشکی از طریق آبیاری پس از 60 (آبیاری مطلوب)، 90 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس الف به عنوان عامل اصلی و پاشش ریزگرد در سه سطح عدم کاربرد (شاهد) و کاربرد 50 و 100 میلی گرم در متر مکعب هوا به صورت شبیه سازی در کرت های فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش خشکی شدید موجب کاهش معنی دار میزان کلروفیل های a وb ، کاتالااز اندام هوایی و ریشه، میزان نور کف سایه انداز، محتوی نسبی آب برگ پرچم، ارتفاع بوته، اجزای عملکرد دانه و عملکرد دانه (از 2653 به 1167 کیلوگرم در هکتار) نسبت به تیمار شاهد شد، ولی تنش خشکی شدید قندهای محلول، پرولین، پراکسیداز اندام هوایی و ریشه و درجه حرارت برگ (از 4/18 به 6/27 درجه سانتی گراد) را به طور معنی داری افزایش داد. اگرچه اثر ریزگرد بر هیچ یک از صفات معنی دار نشد، لیکن با افزایش غلظت ریزگرد بطور خطی از عملکرد دانه کاسته و بر محتوی پرولین افزوده شد. در مجموع چنین استنباط شد که تنش خشکی تولید سویا را کاهش معنی داری داد، لیکن نشست کم ریزگرد روی برگ های سویا به دلیل مومی بودن برگ ها آسیب جدی به سیستم فتوسنتزی گیاه و در نهایت تولید دانه وارد ننمود.