تاثیر تنش شوری بر ویژگی های فیزیولوژیکی و رویشی دو گونه صنوبر و هیبریدهای آن ها

یکی از مهمترین مشکلات مناطق خشک و نیمه خشک شوری آب و خاک است. صنوبر از گونه های بومی ایران است که در مناطق مختلف آب و هوایی گسترش دارند. در برنامه های دورگ گیری بین گونه ای، انتقال صفت مقاومت به تنش شوری پده و نیز انتقال صفت فرم کیفی خوب تنه و رشد زیاد صنوبر کبوده از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدین منظور در این پژوهش، ارزیابی میزان مقاومت به تنش شوری و رشد چهار کلن صنوبر (Populus alba 58.57 ,Populus alba 44.9 ,Populus euphratica و هیبرید P. euphratica × P. alba 44.9) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و به مدت 3 سال در ایستگاه تحقیقات شوری رودشت اجرا گردید. بدین منظور از درختان پده، کبوده و هیبرید پده در کبوده قلمه گرفته و کاشته شد. ویژگی های فیزیولوژیک برگ شامل پرولین، قند، کلروفیل a و b، کارتنویید، پروتئین کل، مقدار پراکسیداز و درصد رطوبت نسبی اندازه گیری شد. نتایج ویژگی های فیزیولوژیکی برگ نشان داد که کلن های صنوبر ازنظر صفات پرولین، پراکسیداز، پروتئین کل و درصد رطوبت نسبی دارای اختلاف معنی داری بودند در حالیکه صفات کارتنویید، کلروفیل a و b، کلروفیل کل و نسبت کلروفیل a/b اختلاف معنی داری را از نظر آماری نشان ندادند. با این وجود بیشترین مقدار کلروفیل a، b و کلروفیل کل در برگ مربوط به کلن هیبرید و به ترتیب برابر 76/0، 36/0 و 12/1 میلی گرم در گرم ماده خشک بدست آمد. ویژگی های رویشی نهال ها شامل درصد زنده مانی، قطر، ارتفاع، سطح برگ، ضخامت برگ، سطح ویژه برگ و درصد ماده خشک برگ نیز اندازه گیری گردید. نتایج تجزیه واریانس ویژگی های رویشی کلن های صنوبر نشان داد که صفات درصد زنده مانی، قطر و ارتفاع دارای اختلاف معنی دار در سطح پنج درصد بودند. آزمون مقایسه میانگین ها نشان داد که گونه پده با 93 درصد و کلن هیبرید با 85 درصد بیشترین زنده مانی را در مقایسه با کلن های کبوده داشته اند. همچنین گونه پده با رشد قطری 8/3 سانتی متر و ارتفاع 160 سانتی متر بیشترین مقدار رشد رویشی را داشته است. در مجموع با توجه به ویژگی های رویشی و فیزیولوژیکی نهال ها، گونه پده و کلن هیبرید را می توان در شرایط تنش شوری توصیه کرد.