بررسی میزان آلودگی و غنی شدگی فلزات سنگین (مطالعه موردی: شهرک صنعتی شیراز و اراضی اطراف آن)

آلودگی فلزات سنگین یکی از جدی ترین مشکلات زیست محیطی است که در سراسر دنیا در حال گسترش می باشد. هدف از این پژوهش تعیین میزان آلودگی و غنی شدگی فلزات سنگین در داخل و اراضی اطراف شهرک صنعتی شیراز است. برای رسیدن به این هدف، تعداد 20 نمونه خاک سطحی از عمق 0 تا 15 سانتی متر از داخل و اطراف شهرک صنعتی شیراز برداشت شده و غلظت فلزات سرب، کروم، آلومینیم، منگنز، مس، روی، استرانسیم، وانادیم، نیکل، کبالت، اسکاندیم، آهن و آرسنیک در آن ها با استفاده از روش ICP-MS بررسی شد. نتایج نشان داد غلظت میانگین عناصر مس، سرب، منگنز، کروم، آلومینیم، روی، استرانسیم، وانادیم، نیکل، کبالت، آهن، آرسنیک و اسکاندیم به ترتیب 75، 9/87، 6/541، 3/143، 8/21804، 4/275، 9/439، 3/173، 4/55، 0/12، 3/50579، 8/4 و 7/4 میلی گرم و بر کیلوگرم می باشد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت همه عناصر به جز آلومینیم (8/21804 میلی گرم بر کیلوگرم) و اسکاندیم (7/4 میلی گرم بر کیلوگرم) بسیار بیشتر از مقادیر غلظت این عناصر در خاک های جهانی است. علاوه بر این، در مقایسه با استانداردهای کشورهای چین و کانادا نیز عناصر مس، سرب، روی، وانادیم و کروم غلظت های بسیار بیشتری از مقادیر استاندارد را نشان می دهند. محاسبه ضریب غنی شدگی عناصر مذکور در نمونه های خاک نشان دهنده غنی شدگی زیاد عناصر مس (32/8)، سرب (42/5)، روی (04/7)، استرانسیم (15/5)، وانادیم (04/5) و کروم (34/5) است. نتایج تحقیق حاضر گویای آن است که خاک های منطقه آلوده به فلزات مس، سرب، وانادیم، منگنز و روی هستند، لذا پیشنهاد می شود بایستی با روش های مختلف سعی در کاهش فلزات در محیط داشت.