تعیین نقش کاربری اراضی و خاک بر آستانه توپوگرافی توسعه خندق ها در استان بوشهر

فرسایش خندقی در مناطق مختلف جهان به ویژه مناطق خشک و نیمه خشک مسیول و علت تخریب اراضی و خاک می باشد. ایجادخندق ها واکنشی است به تغییر شرایط ژیومورفولوژی محیط که تحت دامنه وسیعی از شرایط محیط با آستانه های مختلف ارتباط دارد. رابطه مساحت-شیب (S=aA-b) به عنوان آستانه ژیومرفیک پیش بینی فرسایش خندقی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از این پژوهش تعیین نقش کاربری اراضی بر شرایط آستانه فعالیت خندق ها به منظور ارایه مدل کاربری پیش بینی فعالیت آن ها است. تعداد140خندق در حوزه آبخیز دره کره انتخاب و پس از برداشت های میدانی و تهیه پایگاه داده در GIS رابطه آستانه ای در کاربری های اراضی مختلف به دست آورده شد. نتایج نشان داد که مقدار توان (b) رابطه 233 /0- تا205/0- است و برای کاربری کشاورزی رابطه مذکور برابر باS=5.74A-0.205 و برای کاربری مرتعی برابر با S=10.65A-0.233 است. در این دو معادله توان ها به هم نزدیک ولی ضریب آستانه متفاوت است. مقادیر توان مبین این است که فرآیندهای مربوط به رواناب و کنش ناشی از هرزاب مسیول توسعه خندق ها است. به طوری که با افزایش مساحت و رواناب ناشی از آن افزایش می یابد و رخ داد خندق ها در شیب کمتری قابل اتفاق خواهد بود. همچنین کم تر بودن مقدار آستانه در کاربری اراضی کشاورزی مبین این است که با تغییر کاربری رخ داد خندق ها با مقدار دو برابر بیشتر اتفاق خواهد افتاد. این مسئله از یک سو به افزایش رواناب در اراضی کشاورزی و از سوی دیگر کاهش مقاومت خاک ناشی از عملیات خاکورزی و کاهش پوشش ناشی از دوره آیش و بایر ماندن این اراضی در برخی سال ها می باشد. در نهایت بر اساس رابطه آستانه ای اراضی حساس به فرسایش خندق تعیین و مورد ارزیابی قرار گرفت.