ارزیابی انتقادی دیدگاه شحرور درباره گستره اطاعت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله

محمد شحرور بر اساس این که برای پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، سه شان کلی رجلیت، نبوت و رسالت برمی شمارد، گستره الزام اطاعت ایشان را محدود می نماید. این نوشتار، بر آن است تا با روشی تحلیلی- انتقادی دیدگاه شحرور را بررسی نماید، تا از این رهگذر، باب جدیدی برای دفاع از اعتقادات و تحکیم آن ها باز کرده و پاسخ های مناسبی برای نواندیشان قرآن بسند فراهم آورد. یافته های پژوهش نشان می دهد که شحرور در مقام رجلیت، هیچ اعتباری برای اطاعت مردم از پیامبر در نظر نگرفته و ایشان را انسانی عادی می داند. در شان نبوت نیز پیامبر را به عنوان رهبر جامعه، قاضی و حاکم معرفی می کند که حکم و داوری اش تنها برای مردم زمان خویش و در همان منطقه تحت امرش بایسته است؛ اما در مرتبه رسالت، حق اطاعت در همه زمان ها و مکان ها را تنها در محدوده ام الکتاب و محکمات برای پیامبر قایل است. اگر چه سایر آیات را تفصیل ام الکتاب و تاریخ مند دانسته که باید به نحو عصری تفسیر شوند و مردم هر عصر، در این باب حق تشریع دارند. دیدگاه شحرور از نظر مبنایی، روشی و محتوایی دچار اشکال است. تفسیر به رای، جعل اصطلاح بدون دلیل، پراکنده گویی، عدم توجه به آیات مربوط به تبیین و تفسیر قرآن توسط پیامبر و در نتیجه اعتقاد به عدم حجیت سنت و حدیث پیامبر و ترویج دیدگاه اومانیستی از جمله ایرادهایی است که می توان به دیدگاه و نظریه وی وارد کرد.