بررسی سیستم آموزشی یزد در دوره قاجاریه

هدف از این نوشتار، بررسی و تحلیل تحولات و زمینه های شکل گیری نظام آموزشی و مدارس نوین در دوره قاجاریه است. پژوهش حاضر با برگزیدن دوره تاریخی «قاجاریه» به عنوان منشاء و سرآغاز تحولات نظام آموزشی نوین در یزد، با رویکرد توصیفی و تحلیلی سعی داشته تا «بسترهای شکل گیری، محتوا و روند تحولات آموزش در یزد» را مورد تحلیل و تبیین قرار دهد. بر اساس بررسی های به عمل آمده، آموزش به سبک جدید از اواسط سلطنت ناصرالدین شاه قاجار با پیشگامی میسیونرهای مذهبی در یزد آغاز گردید به دنبال آن، اقلیت های مذهبی مانند زردتشتیان و یهودیان و تجار و سرشناسان شهر، مدارسی به سبک نوین تاسیس نموده و رشد و پویایی نظام آموزشی را در این شهر پایه ریزی نمودند اما این روند با ممانعت ها و مانع تراشیهای بسیاری روبه رو شد .هر چند شیوه های سنتی آموزش یعنی مدارس علوم دینی و مکتب خانه ها در یزد تا دهه ها بعد از مشروطیت تداوم داشت. در روند تحولات نظام آموزشی و شکل گیری آموزش نوین در شهر یزد، عواملی همچون تحولات جهانی و تحولات داخلی در کشور، ویژگی جامعه چند فرهنگی یزد ناشی از وجود اقلیت های مذهبی، گرایش قاجاریه به سمت آموزش و سبک های نوین آموزشی (از اواسط قاجار)، تاسیس مدارس جدید همچون دارالفنون و...، روزنامه های محلی، بازرگانان زرتشتی، انقلاب مشروطه و تاسیس مدارس توسط اقلیت ها و میسیونرهای مذهبی و... تاثیرگذار بوده است.