ساخت معنا در اسم های مرکب زبان فارسی به عنوان آمیزه های مفهومی

نظربه آنکه واژه های مرکب کل های معنایی ای را تشکیل می دهند که الزاما حاصل جمع معنای اجزا نیست، پژوهش حاضر می کوشد درچارچوب نظریه آمیختگی مفهومی (2002) فرایند ساخت معنا را در اسم های مرکب درون مرکز، برون مرکز، متوازن و بدل زبان فارسی بررسی نماید. به این منظور اسم های مرکب اسم-اسم از فرهنگ سخن (1381) استخراج شدند و صد نمونه از آنها به طورتصادفی تحلیل گردید. نتایج نشان می دهد درون مرکزهای غیراستعاری/غیرمجازی و درون مرکزهای دارای توصیف کننده استعاری یا مجازی، به ترتیب شبکه ساده و تک ساحتی را برمی انگیزانند. درمقابل مرکب های برون مرکز شبکه تک ساحتی، دوساحتی یا آمیخته های چندگانه را فعال می کنند. به این ترتیب که برون مرکزهای دارای هسته استعاری یا مجازی شبکه تک ساحتی را برمی انگیزانند؛ برون مرکز های دارای دو جزء استعاری و/یا مجازی شبکه دوساحتی را فعال می سازند و برون مرکزهایی که یک کل استعاری یا مجازی را تشکیل می دهند، آمیخته های چندگانه را برانگیخته می کنند. مرکب های متوازن و بدل به یک شکل شبکه آینه ای را برمی انگیزانند؛ هرچند معنایی که در فضای آمیخته آنها شکل می گیرد، تاحدی متفاوت است.