بررسی میزان رونویسی برخی ژن های مسیر آلکالوئید ایندول ترپنوئیدی پروانش (Catharanthus roseus) پس از محلول پاشی اسید سالیسیلیک

پروانش گیاه زینتی و همیشه سبز است که به واسطه ی دو ترکیب آلکالوییدی مهم وین بلاستین و وین کریستین در درمان بیماری سرطان کاربرد دارد. همچنین این گیاه از اهمیت بسزایی در صنعت داروسازی برخوردار است. وین بلاستین و وین کریستین در مسیر ترپنویید ایندول آلکالوییدی[1] (TIAs) به میزان کم در گیاه پروانش ساخته می شوند. فراهم نبودن شرایط تولید این دو ماده به صورت شیمیایی و نیز میزان تولید پایین در گیاه سبب شده راهکارهای عملی افزایش در مقدار این دو آلکالویید از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار باشد. به نظر می رسد که برخی محرک های رشد چون اسید سالیسیلیک بتوانند در افزایش این ترکیبات موثر باشند، در واقع اسید سالیسیلیک موجب فعال شدن سیستم دفاعی گیاه می گردد و کاربرد آن در شرایط عادی و در برخورد با تنش ها موجب بهبود عملکرد و افزایش محتوای کلی آلکالوییدهای وین بلاستین و وین کریستین می گردد. به همین دلیل در این پژوهش، به بررسی میزان بیان نسبی ژن های مسیر TIAs در هر سه مسیر ایندولی، ترپنوییدی و آلکالوییدی در طی محلول پاشی برگی اسید سالیسیلیک به غلظت mM 01/0 با استفاده از روش qRT- PCR پرداخته شد. نتایج این مطالعه نشان داد که محلول پاشی اسید سالیسیلیک سبب کاهش میزان رونویسی ژن سنتزکننده ی کوریسمات موتاز (Cm) که اولین ژن در مسیر فنولیکی و در رقابت با مسیر TIAs است، شد. با این حال، این میزان کاهش از نظر آماری معنی دار نبود. همچنین در پژوهش حاضر میزان رونویسی ژن های مسیر TIAs در اثر محلول پاشی اسید سالیسیلیک به شکل معنی داری افزایش یافت. بیشترین میزان رونویسی ژن Dat در زمان های 24 و 48 ساعت پس از محلول پاشی اسید سالیسیلیک مشاهده گردید.