انگیزش پینه و اندامزایی در شیپوری گلدانی (Zantedeschia spp. cv Orania)

شیپوری از گیاهان زینتی تک‌لپه به شمار می‌رود که هم به‌عنوان گیاه گلدانی و هم گل بریدنی در سراسر دنیا مشهور است. در این پژوهش، برای بررسی باززایی غیرمستقیم، از ریزنمونه‌های مختلف شیپوری گلدانی رقم Orania استفاده شد. برای تولید پینه، ریزنمونه‌های جوانه ژوخه، مریستم، و نوک شاخساره های کشت بافتی و برش‌های نازک یاخته‌‌ای ساقه در محیط پایه MS دارای غلظت‌های مختلف BAP و NAA کشت شدند. همچنین اثر کاربرد اسیدآمینه‌ ال-گلوتامین و آدنین‌ سولفات بر میزان باززایی بررسی شد. بیشترین درصد پینه‌زایی (3/73 درصد) از ریزنمونه مریستم در محیط کشت دارای 1 میلی‌گرم در لیتر BAP به همراه 5/1 میلی‌گرم در لیتر NAA به‌دست آمد. با توجه به کیفیت مناسب پینه به دست آمده از مریستم، این ریزنمونه به محیط کشت MS دارای BAP و آدنین‌سولفات و ال-گلوتامین برای باززایی منتقل شد. بالاترین درصد باززایی (3/78 درصد)، بیشترین میانگین شمار شاخه (4/13 عدد) و میانگین طول شاخه (06/51 میلی‌متر) در تیمار 1 میلی‌گرم در لیتر BAP به همراه 20 میلی‌گرم در لیتر آدنین‌سولفات و 300 میلی‌گرم در لیتر ال-گلوتامین دیده شد. افزودن زغال فعال به میزان 500 میلی‌گرم در لیتر به محیط ریشه‌زایی دارای 25/0 و 5/0 میلی‌گرم بر لیتر IAA سرعت و کیفیت ریشه‌زایی را افزایش داد. با توجه به اینکه شیپوری از گیاهان سخت‌کار در زمینه کشت بافت به شمار می‌رود، کاربرد ال-گلوتامین (300 میلی‌گرم در لیتر) و آدنین سولفات (20 میلی‌گرم در لیتر) موجب افزایش کیفیت و شمار گیاهچه‌های باززایی شده شد. ریشه‌زایی بهینه شیپوری در محیط MS با غلظت 5/0 میلی‌گرم بر لیتر IAA به همراه 500 میلی‌گرم بر لیتر زغال فعال صورت گرفت. گیاهچه‌های با طول مناسب به محیط کشت ریشه‌زایی منتقل شدند و در محیط کشت MS دارای 5/0 میلی‌گرم در لیتر IAA و 500 میلی‌گرم در لیتر زغال فعال بیشترین درصد ریشه‌زایی (3/88 درصد) دیده شد. گیاهچه‌های ریشه‌دار شده در گلدان‌های دارای پرلایت و کوکوپیت به نسبت حجمی مناسب و در شرایط گلخانه با موفقیت (بیش از 70 درصد) سازگار شدند.