بررسی تاثیر جهت و موقعیت شیب بر برخی شاخص های میکروبی خاک در زمین های مرتعی و جنگلی

مطالعه ی شاخصهای کیفیت خاک در کاربری های متفاوت و بر روی بخش های مختلف زمین های شیب دار و انتخاب و به کارگیری شاخص های مناسب، امکان مدیریت و استفاده ی بهینه از خاک را میسر می سازد. به منظور بررسی تاثیر جهت و موقعیت شیب بر شاخص های میکروبی خاک در زمین های مرتعی و جنگلی،یک مطالعه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه فاکتور کاربری اراضی در دو سطح (مرتع و جنگل)، جهت شیب در دو سطح (شمالی و جنوبی) و موقعیت شیب در سه سطح (شانه، پا و پنجه شیب) و با چهار تکرار در گردنه ی حیران، از توابع شهرستان آستارا در استان گیلان به اجرا درآمد. برای انجام این مطالعه، تعداد 48 نمونه خاک دست خورده از زمین های مرتعی و جنگلی از دو جهت شمالی و جنوبی شیب و در سه موقعیت شانه، پا و پنجه شیب تهیه و جمعیت میکروارگانیسم ها، تنفس میکروبی پایه و تنفس ناشی از بستره، کربن زیتوده میکروبی و سهم میکروبی در آنها اندازه گیری شد. یافته ها نشان داد که مقدار تمام پارامترهای زیستی اندازه گیری شده در خاک با کاربری جنگل، به طور معنی داری بیش از خاک با کاربری مرتع بود. در هر دو کاربری و در تمام موقعیت های شیب، بیشترین مقدار تنفس میکروبی پایه و تنفس ناشی از بستره، جمعیت میکروارگانیسم ها و کربن زیتوده میکروبی در شیب جهت شمالی اندازه گیری شد. در کاربری ها و جهت های شیب مورد بررسی، تمام شاخص های زیستی به جزء سهم میکروبی در موقعیت شانه شیب بالاترین مقدار را داشتند. بیشترین مقدار سهم میکروبی (mgCmic.g-1Corg95/1) به شانه شیب در جهت شمالی بازمی گشت که با مقدار این شاخص در موقعیت های پا و پنجه شیب واقع در جهت شمالی، همچنین شانه و پنجه شیب در جهت جنوبی اختلاف معنی داری نداشت. همبستگی بین تمام شاخص های زیستی در سطح احتمال یک درصد، خطی مثبت و معنی دار بود. بالاترین همبستگی بین تنفس میکروبی پایه و تنفس ناشی از بستره (**94/.=r) و همچنین کربن زیتوده میکروبی و تنفس ناشی از بستره (**89/.=r) مشاهده شد.