بازیابی سکانس ها و گستره ی دریاچه ی دیرینه در پلایای جازموریان براساس پادگانه های دریاچه ای در کواترنری

محیط طبیعی متاثر از اقلیم و تغییرات آن، اشکال ژیومورفیک مختلفی دارد. حاکمیت فازهای مختلف آب و هوایی و تغییر بیلان ماده و انرژی، به عملکرد سیستم های متفاوت شکل زایی در محیط منجر می شود. دریاچه های دیرینه یکی از اشکال ژیومورفیک دوره ی کواترنری است که امروزه بسیاری از این دریاچه ها یا به طور کامل خشک شده و از بین رفته اند، یا دریاچه های موقت و گاه دایمی دارند. پلایای جازموریان واقع در جنوب شرقی کشور که امروزه در منطقه ی آب و هوایی خشک قرار دارد، درگذشته شرایط اقلیمی متفاوتی را تجربه کرده و شواهد رسوبی و ژیومورفولوژیک مبتنی بر وجود دریاچه در منطقه برجای مانده است. در حاشیه ی این دریاچه، آثار و شواهد ژیومورفیک از جمله پادگانه های دریاچه ای وجود دارد که بهترین شاهد برای بازسازی سطح آب دریاچه در گذشته است. قرار گرفتن این پادگانه ها در ارتفاع های مختلف، تغییرات سطح آب دریاچه های قدیمی را نسبت به شرایط کنونی نشان می دهد. هدف از این پژوهش، بازسازی پادگانه های دریاچه ای به عنوان شواهد پالیوژیومورفولوژیک حوضه و تعیین وسعت و عمق دریاچه ی جازموریان در گذشته است. این پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، میدانی، آزمایشگاهی و نرم افزاری انجام شد. پس از بررسی منطقه برای اولین بار، پادگانه های دریاچه ای در منطقه شناسایی شد. در مرحله ی بعد، نمونه های برداشت شده از این سطوح به صورت آزمایشگاهی بررسی و دریاچه ای بودن آنها تایید شد. سپس با استفاده از تکنیک های سنجش از دور و نقشه کشی براساس ارتفاع پادگانه های دریاچه ای ثبت شده، سطوح گستره ی دریاچه تعیین و در نهایت، حدود این سطوح با توجه به سایر عوامل طبیعی مانند شیب، جهت شیب، شبکه زهکشی و بررسی های زمین شناسی تصحیح شد. نتایج حاکی از آن است که سه سطح پادگانه ای در پلایای جازموریان در ارتفاع مختلف در غرب دریاچه ی فصلی کنونی که بیانگر فازهای مختلف اقلیمی و گسترش این دریاچه در گذشته است مشخص و وسعت دریاچه ی کهن نیز در این منطقه بازیابی شد.