خاستگاه درختان مقدس؛ مطالعه موردی درختان مقدس در ایران

براساس پژوهش‌های صورت‌گرفته، اعتقاد به درختان مقدس کمابیش در سراسر جهان و با دلایل متعدد وجود دارد. در فرهنگ عامه ایرانیان نیز برای برخی از گیاهان و درختان نیرو و خواص و تقدس خاصی قایل بوده‌اند. در ایران کمتر محلی است که نمونه‌ای از درختان مورد احترام را نداشته باشد. این درختان گوناگون، در باور عامه مردم ویژگی‌هایی کم‌وبیش یکسان دارند؛ از جمله اینکه بریدن آنها و حتی شکستن شاخه‌هایشان سبب نابودی یا زیان‌های مهم برای شکننده دربرخواهد داشت. این درختان برآورنده حاجات نیازمندان بوده، در دفع برخی امراض و چشم زخم موثرند. نتایج نشان می‌دهند که به‌طورکلی، اعتقاد به درختان مقدس در ادیان خداباور و غیر خداباور متفاوت است. در میان مسلمانان، تقدس درختان خاص، بیشتر با تجلی خدا و جایگاه ارواح پاک اولیا و عرفا یا با مقبره‌های آنان یا با اعمال و وقایع زندگی پیامبران و رهبران مذهبی مرتبط است؛ اما در ادیان خداناباور، تقدس درختان به جایگاه ارواح و الهه‌ها، و در عمل به سطح جادوگری و طلسم تقلیل یافته است. جستار پیش‌رو با استفاده از منابع مکتوب و با شیوه توصیفی تحلیلی صورت گرفته است.