الگوی مصرف انرژی در تولید گندم آبی در ایران

بخش کشاورزی سهم قابل توجهی از کل مصرف انرژی جوامع دارد و روز به روز هم بدان اضافه می‌شود. عوامل اصلی افزایش مصرف انرژی در این بخش عبارت اند از: ازدیاد جمعیت و ارتقاء سطح زندگی مردم و در نتیجه بالا رفتن تقاضا، محدودیت زمین های قابل کشت و نیاز به بهبود عملکرد در واحد سطح و ارزانی سوخت و سایر نهاده های انرژی بر، به خصوص در ایران. این مطلب اهمیت تجزیه و تحلیل انرژی و منابع آن در این بخش را می نمایاند. مطالعات متعددی در دنیا و نیز در نقاط مختلف ایران در مورد مصرف انرژی در مزارع کشاورزی انجام شده، اما جای مطالعه جامعی که از نتایج این مطالعات استفاده کرده و نتیجه‌گیری کلی کند خالی است. در این تحقیق انرژی مصرفی و تولیدی در یکی از محصول‌های عمده کشور ایران (گندم آبی) از طریق روش اسنادی (مقالات و پایان نامه ها) با بررسی شاخص‌های انرژی به دست آمده در آن ها مطالعه شد. شاخص‌های مورد نظر، نسبت انرژی خروجی به ورودی، کارایی انرژی، شدت انرژی و سود خالص انرژی تعیین گردیدند. نتایج بررسی ها نشان دادند، متوسط انرژی مصرفی کل برای تولید گندم آبی 34800 مگاژول بر هکتار است. در بین نهاده های ورودی، کود نیتروژن دارای بیش ترین سهم (30 درصد) بوده و پس از آن سوخت دیزل (22 درصد) و الکتریسیته (15 درصد) قرار دارند. میانگین نسبت انرژی خروجی به ورودی برای گندم آبی کشور 09/2 بوده و بالاترین و پایین ترین مقدار این شاخص به ترتیب مربوط به استان های گلستان (72/3) و سیستان و بلوچستان (81/0) می باشد. میانگین شدت انرژی نیز برابر 23/8 مگاژول بر کیلوگرم است که استان سیستان و بلوچستان با 8/17 مگاژول بر کیلوگرم بیش ترین و استان گلستان با 9/3 مگاژول بر کیلوگرم کم ترین مقدار را دارند.