رویکرد جمع آوری آب باران به منظور مقابله با پدیده خشکیدگی جنگل های زاگرس

جنگل های بلوط زاگرس علی‏رغم نقش حیاتی در پایداری کشاورزی، محیط‏زیست و معیشت، با تخریب انسانی و پدیده خشکیدگی ناشی از تغییرات اقلیمی مواجه هستند. هدف از اجرای این تحقیق استحصال آب باران و ذخیره آن در خاک به‏منظور مقابله با پدیده خشکیدگی جنگل‏های زاگرس بود که بخشی از جنگل‏های جنوب‏شرقی استان کرمانشاه در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی انجام یافت. تیمارهای مورد آزمایش شامل بانکت+قرق، قرق، بانکت بدون قرق و شاهد با سه تکرار بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که اعمال تیمار بانکت توام با قرق در مقایسه با تیمار شاهد موجب کاهش معنی‏دار نرخ خشکیدگی و نیز احیاء درختان دچار خشکیدگی به تعداد 57 پایه درختی در هکتار شد. میزان افزایش کربن آلی خاک که در سال اول با هم تفاوت معنی‏داری نداشتند، در سال سوم به‏ترتیب برای تیمارهای بانکت+قرق، قرق، بانکت بدون قرق و شاهد به‏ترتیب 25/3، 90/2، 05/2 و 90/1 درصد رسید که در دو تیمار اول بطور معنی‏داری افزایش یافت (0.05 <p). به همین نسبت کاهش جرم مخصوص ظاهری خاک بجز تیمار شاهد، در بقیه تیمارها کاهش معنی‏دار یافت، بطوریکه در تیمار بانکت+قرق از 460/1 به 310/1 گرم بر سانتی‏مترمکعب کاهش یافت. رطوبت خاک نیز در تیمار بانکت و قرق از 53/16 به 17/19 درصد افزایش یافت. نهایتا دو تیمار بانکت+قرق و قرق به دلیل بهبود سه شاخص کلیدی خاک یعنی کربن آلی، وزن مخصوص ظاهری و ذخیره رطوبت، موجب کاهش قابل توجه شدت پدیده خشکیدگی درختان جنگلی و حتی تجدید حیات مجدد برخی پایه‏های خشکیده گردید. بنابراین، احداث بانکت توام با قرق به عنوان گزینه مناسب و کوتاه مدت افزایش رطوبت موثر در کاهش پدیده خشکیدگی و سازگار با جنگل‏های زاگرس پیشنهاد ‏شد.