تاثیر عمق کارگذاری قطره چکان بر افزایش راندمان جذب ریشه گیاه ذرت در سه نوع بافت‏ خاک

کشاورزی پایدار در مناطق خشک و نیمه خشک در گرو استفاده بهینه از منابع آبی با کیفیت بالا می‏باشد. تبخیر از سطح خاک و نفوذ عمقی از جمله تلفات غیرمفید در آبیاری هستند که کاهش آن‏ها می‏تواند راندمان جذب آب توسط ریشه و به تبع آن میزان تولید محصول را افزایش دهد. اجرای آبیاری قطره‏ای زیرسطحی دستیابی به این هدف را مقدور می‏سازد. عمق نصب بهینه قطره‏ چکان در آبیاری زیرسطحی، مکانی است که نه تنها مقدار تبخیر از سطح خاک را کاهش می‏دهد، بلکه نفوذ عمقی نیز افزایش پیدا نکند. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات توزیع رطوبت خاک و جذب آب توسط ریشه در عمق های مختلف کارگذاری قطره ‏چکان و انتخاب عمق ایده آل می‏باشد. برای این منظور با استفاده از شبیه‏سازی در نرم افزار HYDRUS-2D، سه عامل موثر در میزان تلفات غیرمفید و آب مصرفی در آبیاری قطره‏ای شامل بافت خاک (لوم رسی، لوم و لوم شنی)، عمق کارگذاری قطره چکان (0، 10، 15 و 20 سانتی‏متر) و دبی قطره چکان (1، 2، 4 و 8 لیتر بر ساعت) به صورت حل عددی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد در بافت لوم شنی با افزایش عمق کارگذاری مقدار تبخیر تجمعی تا 40% می‏تواند کاهش پیدا کند ولی با توجه به مقدار نفوذ عمقی و آب مصرفی، بهترین عمق کارکذاری در 15 سانتی متری و با دبی 1 لیتر بر ساعت بدست آمد. تاثیر بافت خاک بر مقدار آب آبیاری بیشتر از تاثیر عمق نصب قطره چکان بود به‏طوری‏که در دبی 2 لیتر بر ساعت مقدار آب آبیاری در سه بافت خاک لوم، لوم رسی و لوم شنی به ترتیب برابر با 9/2، 1/3 و 6/4 مترمکعب بر متر بود. همچنین در بافت لوم رسی تغییر دبی و عمق کارگذاری، بیشترین و کمترین تاثیر را به ترتیب بر روی مقدار جذب آب ریشه و تبخیر از سطح خاک داشت.