مدل سازی مکانی تعرق گیاهان جهت پشتیبانی فرآیندهای تصمیم گیری در بخش کشاورزی مطالعه موردی: غرب ایران

تعرق گیاهی فرآیندی است که طی آن بخشی از آب موجود در گیاه به صورت بخار از روزنه های آن خارج می شود. آگاهی از مقدار تعرق گیاهی در توسعه راهبردها، جهت پایداری آب مفید است. اندازه گیری تعرق گیاهی به صورت میدانی، نقطه ای و ناپیوسته بوده و با مشکلاتی همراه است. هدف از این تحقیق تهیه نقشه تعرق گیاهی با استفاده از تصاویر ماهواره ای و مدل سازی مکانی جهت شناسایی میزان تاثیرگذاری متغیرهای محیطی بر تعرق در غرب ایران است. ابتدا با الگوریتم نوشته شده در سامانه ابری گوگل ارث اینجین نقشه میانه تعرق گیاهی به عنوان متغیر وابسته استخراج شد و سپس لایه های تابش خورشیدی، کمبود فشار بخارآب، سرعت باد و دمای حداکثر، شاخص پوشش گیاهی به عنوان متغیرهای مستقل جهت مدل سازی انتخاب شدند. نتایج نشان داد میزان پراکندگی تعرق گیاهی در محدوده مطالعه بین 0 تا 6/2 میلی متر در روز است. جهت صحت سنجی نقشه خروجی از داده های میدانی برداشت شده 16 مزرعه نمونه مرکز تحقیقات کشاورزی استان کرمانشاه و کردستان استفاده شد و با مقایسه پیکسل های نقشه و داده های زمینی، ریشه میانگین مربعات خطا و ضریب نش ساتکلیف به ترتیب 71/0 و 63/0 به دست آمد. پس از اجرای مدل های رگرسیون کلی و رگرسیون مکانی بر اساس شاخص های ارزیابی، رگرسیون مکانی قدرت تبیین و برآورد بهتری نسبت به رگرسیون کلی را نشان داد. بر اساس این مدل ضرایب هر متغیر به صورت مکانی برآورد شد و این امکان را به وجود آورد که تغییر مکانی روابط بین متغیرها مشخص شود. همچنین نتایج اجرای هر دو مدل نشان داد شاخص های پوشش گیاهی [1] و کمبود فشار بخارآب در غرب ایران بیش ترین اثر مثبت را در تعرق گیاهی دارند. با استفاده از نتایج این تحقیق می توان مناطق در معرض تعرق شدید گیاهی را جهت بهبود مدیریت سیستم های آبیاری و ارایه خدمات هوشمندانه کشاورزی شناسایی کرد.