شناسایی موتانت های برنج متحمل به تنش شوری از طریق ارزیابی بیوشیمیائی، عملکردی و مولکولی (cgSSR)

جهت شناسایی لاین های موتانت نسل نهم برنج متحمل به شوری، ارزیابی برخی صفات بیوشیمیایی موثر در شوری (مرحله گیاهچه ای) بصورت آزمایش کرت های خرد شده فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، در سال 1398 صورت گرفت. فاکتور اصلی شامل زمان نمونه برداری (سه، شش و نه روز پس از اعمال تنش شوری) و فاکتورهای فرعی شامل تنش شوری کلرید سدیم در سه سطح صفر، dS/m4 و dS/m8 (اضافه نمودن نمک به آب مقطر و خاک معمولی شالیزار و تهیه عصاره اشباع شوری) و ژنوتیپ (14 موتانت (M9)، دو شاهد حساس سپیدرود و IR29 و دو شاهد متحمل دیلمانی و Nonabokra) بودند. همچنین شناسایی برخی ژن های موثر در تنش شوری با استفاده از سه پرایمر ریزماهواره cgSSR انجام و در ادامه صفات وزن کل دانه در هر بوته و شاخص تحمل بصورت فاکتوریل ارزیابی گردیدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثرات اصلی و اثرات متقابل همه تیمارها در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. در زمان نمونه برداری (9 روز پس از اعمال تنش) و شوریdS/m 8، غلظت پرولین در ژنوتیپ های متحمل افزایش و میزان مالون دی آلدهید کاهش یافت. تجزیه کلاستر (در زمان نه روز پس از تنش و شوری dS/m8) ژنوتیپ ها را به پنج گروه تقسیم و چهار ژنوتیپ به همراه شاهد متحمل G17 در گروه پنجم قرار گرفتند. بررسی مولکولی الگوی باندی پرایمرهای OsPEX11-1،  OsNac5 و  OsRacB (T) به ترتیب تعداد شش، دو و هفت ژنوتیپ را همردیف با ژنوتیپ های متحمل نشان داد. چهار ژنوتیپ در شوری dS/m8، وزن کل دانه در هر بوته بیشتری نسبت به دیلمانی داشتند. در نهایت با در نظر گرفتن سازوکارهای بیوشیمیایی موثر و نتایج تجزیه کلاستر و با تاکید بر ارزیابی مولکولی و عملکردی می توان پیشنهاد نمود ژنوتیپ های G1 از موتانت سنگ طارم، G2 از موتانت رشتی، G4 از موتانت هاشمی وG9  از موتانت چالوسی در اولویت اول و ژنوتیپ های G8 از موتانت هاشمی، G12 وG13  از موتانت نعمت در اولویت دوم به عنوان لاین های امیدبخش موتانت متحمل به تنش شوری در مزارعی که با تنش شوری (آب وخاک) مواجه هستند استفاده گردد.