شیمی کانی ها و زمین دما-فشارسنجی سنگ های بازالتی متاع (جنوب کرمان): شاخص نوع ماگما و جایگاه زمین ساختی

سنگ های آتشفشانی بازالتی با ساخت بالشی در دورترین بخش جنوب‎شرقی پهنه سنندج-سیرجان رخنمون دارند. این سنگ ها وابسته به توالی آتشفشانی-رسوبی ژوراسیک پیشین با روند شمال غرب-جنوب شرق تا شمالی-جنوبی هستند. در این پژوهش، شیمی بلورهای کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز برای شناسایی شرایط فیزیکوشیمیایی تشکیل ماگما و محیط زمین ساختی قدیمی آن ها بررسی شد. بازالت های مورد بررسی  بافت پورفیری دارند. کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز کانی‎های درشت بلور هستند که در زمینه دانه ریز  با بافت بین دانه ای تا اینترسرتال قرار دارند. نتایج تجزیه نقطه ای نشان داد که بلورهای پلاژیوکلاز غنی از کلسیم هستند و ترکیب بیتونیتی دارند و پیروکسن ها از نوع اوژیت هستند. نتایج عنصر سنجی پیروکسن ها از جمله مقدار بالای Al و مقدار پایین Ti و Fe3+، نقش اصلی مولفه چرماک بویژه مولفه CaAlAlSiO6 و نقش ناچیز مولفه اکمیت (NaFe3+Si2O6) را در ترکیب آن ها نشان می‎دهد. مقدار پایین TiO2 و Na2O و مقدار بالای SiO2 بیانگر ماهیت تولییتی آن هاست. برپایه دما فشارسنجی، دمای تبلور درشت بلورهای کلینوپیروکسن حدود C 1200-1150 و فشار تبلور آن ها حدود 6-5 کیلوبار است که با عمق تبلور 15 تا 18کیلومتری همخوانی دارد. درشت بلورهای کلینوپیروکسن مورد بررسی ویژگی های زمین شیمیایی مشابه با پیروکسن موجود در بازالت های حوضه پشت‎قوس را دارند.