دما فشارسنجی و شیمی کانی لامپروفیرهای پرموتریاس ایران مرکزی در منطقه چاهریسه، شمال شرق اصفهان

سنگ های ماگمایی چاهریسه در شمال شرق اصفهان، در پهنه ساختاری سنندج-سیرجان و  موازی با گسل قم-زفره قرار دارند. این توده های ماگمایی در یک مقطع پیوسته از رسوب های پرمین-تریاس واقع هستند و به ندرت وارد لایه های آغازین تریاس می شوند. این سنگ ها دربردارنده کانی های فرومنیزین بدون آب (الیوین، کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز) کانی های فرومنیزین آبدار (آمفیبول و بیوتیت) و همچنین کانی های دگرسان (کلریت، اپیدوت و اکتینولیت) هستند. بر اساس بررسی های سنگ نگاری و تجزیه شیمیایی کانی ها، این سنگ های ماگمایی در رده لامپروفیرهای فرامافیک با ماهیت قلیایی قرار دارند. روش های مختلف دما-فشارسنجی کانی ها دو گستره کاملا متفاوت فشار و دما (دمای 1000 تا 1100 درجه سانتی گراد و فشار 16 تا 20 کیلوبار و نیز دمای 900 تا 1000 درجه سانتی گراد و فشار 6 تا 13 کیلوبار) را نشان می دهد که با بافت پورفیری سنگ ها همخوانی دارد. ویژگی های شیمیایی کانی های اولیه ی سنگ بیانگر تشکیل و جایگیری لامپروفیرهای قلیایی در محیط درون قاره ای هستند. از دیگر سو، وجود بیگانه سنگ ها و بیگانه بلورهای فلسی پوسته ای شواهدی از اثر آلایش پوسته ای را ارایه می دهند. بنابراین، به نظر می رسد که در فاصله زمانی کوتاه از پایان پالیوزوییک تا آغاز مزوزوییک در پی عملکرد فاز زمین ساختی هرسینین، لامپروفیرهای قلیایی در یک محیط قاره ای تشکیل شده و طی صعود به سطح زمین بخش هایی از پوسته ی قاره ای را در خود هضم کرده اند.