بررسی تاثیر اسید سالیسیلیک بر بیان برخی ژن های مسیر سنتز مورفین در خشخاش (Papaver somniferum L)

پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر اسید سالیسیلیک در زمان های مختلف بر بیان سه ژن درگیر در مسیر انتهایی تولید مورفین (T6ODM، COR و CODM) در کپسول انجام گرفت. لازم به ذکر است که این ژن ها در تولید مورفین به عنوان یک آلکالویید دارویی نقش بسزایی دارند.

بذرهای گونه ی  Papaver Somniferumدر شرایط گلخانه در گلدان ها کشت شدند. زمانی که گیاهان به مرحله گلدهی رسیدند، دو تا سه روز پس از ریزش گلبرگ ها، خراشیدگی سطحی درکپسول گیاه ایجادگردید و سپس با اسید سالیسیلیک در غلظت 50 میکرو مولار تیمار شدند. نمونه گیری از کپسول ها در سه زمان صفر (چند دقیقه پس از پاشیدن محلول اسید سالیسیلیک بر روی کپسول)، سه و 12 ساعت بعد از تیمار کردن با اسید سالیسیلیک ، نسبت به گیاه شاهد انجام شد. از نمونه های کپسول RNA استخراج گردید و به دنبال آن cDNA ساخته شد و در نهایت نتایج به دست آمده از qRT-PCR با استفاده از نرم افزار GenEX مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج این پژوهش نشان داد که با افزایش مدت زمان بعد از تیمارکردن کپسول ها با اسید سالیسیلیک، سطح بیان هر سه ژن نسبت به گیاه شاهد کاهش یافت. میزان بیان ژن T6ODMدر زمانصفر ساعت حدود 84/1 برابر نسبت به میزان بیان آن در گیاه شاهد افزایش پیدا کرد. اما میزان بیان این ژن در زمان سه و 12ساعت به ترتیب 46درصد و 21درصد نسبت به میزان بیان آن در گیاه شاهد کاهش نشان داد. همچنین نتایج نشان داد میزان بیان ژن COR در زمان صفر ساعت نسبت به گیاه شاهد حدود 26/1 برابر افزایش یافت و در زمان سه ساعت به میزان 15درصد و در زمان 12 ساعت تقریبا به میزان 30 درصد نسبت مقدار بیان آن در گیاه شاهد کاهش یافت. میزان بیان ژن CODM در زمان صفر ساعت تقریبا معادل با گیاه شاهد بود و در زمان های سه و 12 ساعت میزان بیان آن تقریبا نزدیک به صفر بود. همچنین نمودارهای مربوط به ژن های T6ODM، CODM و COR نشان دادند که از نظر بیان ژن بین زمان های مختلف در هر ژن اختلاف معنی داری وجود دارد.

به طور کلی چنین استنباط می شود که تیمار اسید سالیسیلیک بیان سه ژن انتهایی درگیر در مسیر تولید مورفین را با افزایش زمان از صفر به 12 ساعت کاهش می دهد.