تعیین ادوار رونق محله های شهر نطنز با اتکاء به کتیبه های بناهای تاریخی
شرایط مطلوب زیست اقلیمی منطقه نطنز، جایگاه آن در شبکه ارتباطی جنوب به فلات مرکزی و بویژه دو شهر استراتژیک کاشان و اصفهان، زمینهی شکلیابی استقرارگاههای متعدد و آثار معماری متنوع و ارزشمندی را فراهم آورده است. علیرغم جایگاه بارز تمدنی و فرهنگی تاریخی شهر نطنز در تمدن این سرزمین، مطالعات مرتبط با علل موثر بر شکلیابی و توسعه فضاها و محلات تاریخی آن بسیار اندک است. این نقص بویژه زمانی آشکار میشود که حتی آثار شاخص معماری این شهر از جمله بقعه شیخ عبدالصمد، مسجد جامع، آرامگاه سید واقف و سایر بناهای مذهبی، تجاری و عام المنفعه نیز به نحو بایسته مستند سازی و گاه نگاری نگردیدهاند. با عنایت به نقش بی بدیل کتیبههای بناهای تاریخی در گاه نگاری مطلق و تشخیص نام آمرین و چگونگی ساخت این بناها و همچنین تعیین تحولات تاریخی آنها، در پژوهش حاضر تلاش گردید تا با استفاده از این شواهد متقن، به این پرسش که در ادوار مختلف تاریخی نحوه شکلگیری، گسترش و رونق محلههای شهر چگونه بوده پاسخ گوید. هدف آن است تا ادوار رونق محلههای شهر را با استفاده از کتیبههای بناهای تاریخی مشخص و اطلاعاتی غیر قابل انکار از محلههای تاریخی شهر نطنز در دوران اسلامی ارایه گردد. در نیل به این هدف، تمامی کتیبههای تاریخی بناهای ارزشمند این شهر شناسایی و مستند سازی گردیدهاند. تهیه طرح کتیبهها نه تنها خوانش دقیق آنها را میسور ساخته، بلکه مواد لازم را برای مطالعات مرتبط با شکلگیری و سیر تحول محلههای تاریخی شهر نطنز را فراهم آورده است.
-
قلعه علی آباد سیرجان: ساختار فضایی، فرم، کاربری و تاریخ گذاری
زینب افضلی*، ، راضیه شول افشارزاده
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی، بهار و تابستان 1403 -
شکل گیری، توسعه و اضمحلال شهر تاریخی دهدشت
داوود پاکبازکتج، *
مجله مطالعات باستان شناسی پارسه، پاییز 1403