میتراپرستی در ایران و روم

غریزه پرستش از دیر باز درون انسان ها وجودداشته است و همین عاملی شده تا انسان ها گرایش به پرستش عوامل طبیعت پیدا کنند. این امیال در طول تاریخ تغییر کرده و به شکل آیین های مختلف ظهور کرده است. آیین مهرپرستی یا میتراییسم یکی از این ادیان است که هزاران سال پیش در بین آریایی ها رواج داشته است. چگونگی زایش این دین و اعتقادات پیروان آن در هاله ای از ابهام فرو رفته و نظریه های متفاوتی در این باره ارایه شده است. این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده، ضمن استفاده از متون دینی اوستا؛ خصوصا سرودهای مهریشت، اناجیل، سرودهای ودایی، کتیبه‌های فارسی باستان و دوره میانه و پژوهش‌های انجام شده در قالب مقالات و کتب تحقیقاتی، به تبیین و تحلیل آیین میترا پرداخته و پس از شرحی درباره مهرپرستی، زایش و وظایف مهر به شعایر آن و افولش پرداخته است تا ابعاد این آیین کهن ایرانی که ریشه در خورشید پرستی- جهان گیرترین آیین در تاریخ بشر- دارد روشن‌تر شود. نوشته‌های ریگ‌ودا، نوشته‌های بازمانده باستان و سرودهای اوستا به‌ویژه مهریشت سروده ویژه ایزد مهر، همگی نشان از بزرگی و عظمت آن در بین دیگر ایزدان دارد.