پیشگویی کننده های دلبستگی مادر به نوزاد: یک مطالعه مقطعی

دلبستگی به عنوان یکی از نیازهای بنیادین انسان یا پیوند عاطفی بین نوزاد در حال رشد و مادر است که به صورت یک رابطه تعاملی دوطرفه هست که تحت تاثیر عوامل زیادی قرار دارد و خیلی از این عوامل تعیین کننده دلبستگی ناشناخته هستند. با توجه به اینکه تاکنون مطالعات محدودی در خصوص رفتارهای دلبستگی مادر به نوزاد صورت گرفته و به نظر می رسد رفتارهای دلبستگی در فرهنگ های مختلف، متفاوت باشد، مطالعه حاضر باهدف تعیین پیشگویی کننده های دلبستگی مادر به نوزاد انجام گردید.

مطالعه حاضر، یک مطالعه ی مقطعی بود که روی 300 زن نخست زا که 8 هفته از زایمان آن ها گذشته بود و به مراکز جامع سلامت شهرستان زابل مراجعه می کردند، از خرداد تا مهر 98 انجام شد. معیارهای ورود به مطالعه شامل: ایرانی بودن، زنان 18 سال به بالا، عدم ابتلای نوزاد به ناهنجاری، توانایی خواندن و نوشتن، نوزاد حاصل حاملگی ترم باشد، عدم ابتلا به بیماری جسمی (دیابت، فشارخون و غیره) و روانی بود. نمونه گیری به صورت سهمیه ای از مراکز جامع سلامت انجام شد. ابزار گردآوری داده ها شامل: پرسشنامه ویژگی های فردی (شامل دو بخش اطلاعات جمعیت شناختی و مامایی)، پرسشنامه ناامیدی بک (BHS)، پرسشنامه دلبستگی مادر به نوزاد (MAS) بود. تحلیل داده ها با استفاده از آمارهای توصیفی و تحلیلی مانند آزمون ANOVA، آزمون t، پیرسون در نرم افزار کامپیوتری SPSS نسخه 23 و سطح معنی داری 05/0 >p انجام شد.

نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان داد که بین سن مادر و دلبستگی، ارتباط آماری معنی داری وجود دارد (03/0P=) درحالی که بین سایر متغیرهای جمعیت شناختی با دلبستگی ارتباط آماری معنی داری وجود نداشت. بین ناامیدی با دلبستگی نیز همبستگی معنی دار آماری وجود داشت (001/0 <  P,29/0-=r)، به طوری که با کاهش نمره ناامیدی، نمره دلبستگی مادر به نوزاد افزایش می یابد.

با توجه به نتایج پژوهش از میان متغیرهای بررسی شده، تنها سن مادر و ناامیدی با دلبستگی ارتباط آماری معنی دار داشتند. به این صورت که ارتباط معکوسی بین ناامیدی و سن مادر و دلبستگی مادر به نوزاد پس از زایمان وجود داشت. سلامت روان مادر، عامل مهمی در به وجود آمدن سبک دلبستگی بین مادر و نوزاد است و ناامیدی که می تواند سبب افسردگی شود و افسردگی پس از زایمان نیز می تواند سبب کاهش دلبستگی مادر و نوزاد شود، لذا پرداختن به سلامت روان مادران به ویژه در دوران بعد از زایمان اهمیت دارد.