راهبردهای مقاومت پیامبر اکرم (ص) و جامعه ایمانی در برابر دشمنان از نگاه قرآن کریم

انبیای الهی و جوامع توحیدی همواره دشمنانی داشته اند و این دشمنان هماره در پی نابودی آنان بوده اند؛ اما خداوند متعال با هدایت و یاری خود، نقشه دشمنان را بر هم زده و مانع تحقق اهدافشان شده است که قرآن کریم به بیان برخی موارد از آن مانند حکایت نوح، ابراهیم و موسیپرداخته است. پیامبر اکرم(ص) نیز از این قاعده مستثنی نبود، بلکه حتی نسبت به دیگر پیامبران بیشترین اذیت ها را تحمل کرد. هرچند کمیت و کیفیت این هجمه ها از سوی دشمنان در طول 23 سال هدایت ایشان متفاوت بود، اما دشمنان در دو دوره قبل و بعد از هجرت پیامبر اکرم(ص) به گونه های مختلف در پی نابودی شخص ایشان و جامعه ایمانی تشکیل شده بودند. در این میان، خداوند متعال با بیان راهبردهایی از طریق قرآن کریم، با این تهدیدها مقابله نموده و نه تنها مانع فروپاشی جامعه نوپای اسلامی شده است، بلکه موجب رشد آن را فراهم کرده است تا به آنجا که موجب حیرت همگان گشته است (فتح، 29). این فرایند مقاوم سازی پیامبر اعظم(ص) و جامعه اسلامی به گونه ای مناسب با شرایط و اوضاع پیرامونی جامعه توحیدی طراحی شده است که با پیگیری خط سیر آن، می توان به راهبردهای مختلف قرآنی در زمینه مقاومت دست یافت. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه ای به تبیین راهبردهای مقاومت پرداخته است و راهبردهایی مانند مرزبندی اعتقادی، رویگردانی از دشمن، هجرت، عدم اطاعت و همیاری دشمن، صبر، اندوهگین نشدن از توطیه ها، قتال (جهاد نظامی)، پرهیز از دوستی با دشمن، سرسختی و نفوذناپذیری را بررسی کرده است.