تحلیل «تناقض نمای معرفت حسی» در فلسفه ارسطو

در فلسفه ارسطو معرفت از حواس آغاز می شود و ادراکات حسی از طریق فعالیت قوه «نوس»، معرفت را برای آدمی به ارمغان می آورند. ارسطو برخلاف افلاطون منکر هرگونه معرفت فطری است؛ اما از طرفی آشکارا بیان می کند که ادراکات حسی متعلق معرفت قرار نمی گیرند و نمی توان به محسوسات معرفت داشت. این امر باعث ایجاد یک تناقض نما در فلسفه ارسطو می گردد. اگر ادراکات حسی متعلق معرفت نیستند چگونه از «آنچه متعلق معرفت نیست»، معرفت پدید می آید و این ادراکات به دلیل فقدان کدام جزء از اجزای «معرفت»، متعلق «معرفت» به حساب نمی آیند؟ از نظر نگارندگان راه حل این پارادوکس به تعریف «معرفت» و نقش قابلی ادراکات حسی در پیدایش معرفت در نظر ارسطو بازمیگردد. ارسطو معرفت را صرفا «باور صادق موجه» نمی داند بلکه با شروط دیگری همچون ضرورت و علیت دایره «معرفت» را محدودتر می کند. بنابراین هرچند باور به محسوسات باوری صادق است ، اما این ادراکات به خاطر عدم وجود شرط کلیت و علیت، متعلق «معرفت» واقع نمی شوند.