تحلیل شبکه ای انگاره

انگاره از منابع شناختی کمتر شناخته‎شده آدمی است که امروزه در رشته‎های علمی مختلف بطور جدی واکاوی می‎شود. انگاره از معارف غیرگزاره‎ای است که توجه و تمرکز انحصاری معرفت‎شناسان سنتی بر معرفت‎های گزاره‎ای، یکی از موانع شناخت و پژوهش در فقره انگاره است. پرسش پایه این جستار به این قرار است: ویژگی‏های انگاره چیست؟ چگونه شکل می‎گیرد؟ و چگونه می‎توان تحلیل شبکه ای از انگاره به دست داد؟ یافته های پژوهش حاضر از این قرار است: یکم. با توجه به کاربردهای انگاره، این واژه برابر با یک معنا به کارنرفته است و از لحاظ مفهومی با سه معنای «تصور»، «تصویر» و «مدل یا الگو» برابر دانسته شده است اما بین این معانی از جهت کاربردی امتیازی وجود ندارد بنابراین برای تفاوت‎گذاری بین آنها و جلوگیری از خلط معنایی دو پیشنهاد ارایه گردید. دوم. هشت ویژگی برای انگاره برشمرده شد که از مجموع آنها دانسته شد انگاره امری شناختی در عین حال پنهان است، انگاره محصول فرآیند ذهنی پیچیده و سیالی است که هم تحول‎پذیر و کامل‏شونده است و هم منشا ایجاد تغییر در ابعاد گوناگون اندیشه، رفتار و کردار است؛ سوم. انگاره صرفا با مرتبه خیال آدمی مرتبط نیست، بلکه انگاره در شبکه‎ای از مولفه‎ها تحقق و هویت می یابد و از همین طریق قابل اثبات است. برای تحلیل انگاره نیازمند شبکه‎ای از مولفه‎ها همانند خیال و طرح‎های خیالی، شاکله و ذهن هستیم. قوه خیال در ترسیم آینده و طرح‎واره‎های خیالی، شاکله به عنوان محیطی برای هدایت‎گری، بازتولید یا اصلاح انگاره، و انگاره به مثابه سنجه‎ای برای نظارت ذهن دو عمل می‎کند.