وضعیت نوبت دهی در مطب های پزشکی شهر تهران و عوامل موثر بر آن

امروزه خدمات سرپایی سهم قابل توجهی از خدمات سلامت را به خود اختصاص داده است. سیستم های نوبت دهی سرپایی با نظم دهی به ورود بیماران و منابع در تسریع و یکنواخت کردن جریان کار موثر است. هدف این مطالعه تعیین وضعیت نوبت دهی و مدیریت زمان انتظار بیماران سرپایی در مطب های پزشکی شهر تهران بود.

این مطالعه مقطعی بر روی مطب های پزشکی شهر تهران در سال 98 اجرا گردید. حجم نمونه حداقل 196 نفر برآورد شده بود که با در نظر گرفتن ریزش های احتمالی در نهایت  208 پرسشنامه تکمیل گردید. نمونه گیری به روش آسان بود. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته ای بود که اعتبار و پایایی آن پیش از جمع آوری داده ها مورد بررسی و تایید قرار گرفت. تکمیل پرسشنامه به صورت خود ایفا بود. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 23 مورد انجام گرفت.

بیش از نیمی از مطب های مورد بررسی مطب پزشکان متخصص بود. بررسی وضعیت نوبت دهی مطب ها نشان داد که در85/6 درصد از مطب های مورد بررسی، امکان پذیرش بیماران بر اساس نوبت قبلی وجود دارد. 69/8 درصد مطبها از از هر دو شیوه پذیرش شامل دادن نوبت قبلی و پذیرش بیماران بدون نوبت استفاده می کردند. در 59/3 درصد مطبها، اولویت ویزیت بیماران با بیمارانی بود که نوبت قبلی داشتند و بیماران بدون نوبت در انتهای زمان کاری ویزیت می شدند. مسیول پذیرش در اکثر مطبها آموزشی مرتبط با روش های نوبت دهی بیماران سرپایی ندیده بودند. افزایش سن پزشک و سابقه طبابت احتمال عدم استفاده از روش ها و سیستم های نوبت دهی را افزایش می داد. با این حال در آنالیز تاثیر همزمان متغیر ها فقط سابقه طبابت بر استفاده از روش های نوبت دهی موثر بود.

به طور کلی شواهد مطالعه نشان داد که سن و سابقه کاری پزشک نقش مهمی در استفاده از سیستم های نوبت دهی در مطب ها دارد. این متغیر اگرچه قابل تغییر نیست ولی نشان می دهد که پزشکان مسن و با سابقه تمایل کمتری به استفاده از روش های نوین نوبت دهی دارند. در این خصوص به نظر می رسد که ساده کردن و قابل اجرا کردن روش های نوبت دهی در حد نیاز مطبها می تواند در بهبود مدیریت زمان انتظار بیماران سرپایی در مطب ها موثر باشد. این مهم بر عهده مدیران و کارشناسان نظام سلامت است تا ابزار ها و روش هایی ساده و بدون نیاز به فناوری پیچیده برای این گروه از ارایه دهندگان خدمات سرپایی تولید نمایند. بدیهی است که این تلاش نقش مهمی در استفاده موثر از روش های نوبت دهی و ارتقای مدیریت مطب ها خواهد داشت.