ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و تعیین پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم دوروم در آزمایش های یکنواخت سراسری مناطق نیمه گرمسیر دیم

روش های مختلفی برای بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و شناسایی ژنوتیپ های پایدار وجود دارد که شامل روش های پارامتری، ناپارامتری و چندمتغیره است. در این پژوهش، تعداد 19 ژنوتیپ پیشرفته گندم دوروم انتخابی از آزمایش های پیشرفته مقایسه عملکرد سال زراعی 91-1390 به همراه رقم شاهد دهدشت به مدت سه سال زراعی (94-1391) در پنج منطقه گچساران، گنبد، خرم آباد، مغان و ایلام به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار مطالعه شدند. تجزیه مرکب داده ها اثر معنی دار محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط را نشان داد. در روش های تک متغیره پارامتری، ژنوتیپ های شماره 7، 12، 18 و 20 پایدارترین ژنوتیپ ها بودند. در روش های تک متغیره ناپارامتری، ژنوتیپ های شماره 2، 7، 12، 13، 18، 19 و 20 با کمترین سهم در اثر متقابل ژنوتیپ و محیط به عنوان پایدارترین ژنوتیپ ها انتخاب شدند. در روش امی، ژنوتیپ های 2، 7، 12، 19 و 20 با اختصاص کمترین مقادیر رتبه در محیط های مختلف و بالاترین میانگین عملکرد دانه در گروه ژنوتیپ های پایدار قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده، ژنوتیپ های 12، 20، 18 و 7 می توانند به عنوان ژنوتیپ های امیدبخش و کاندیدای معرفی به عنوان رقم انگاشته شوند.