مطالعه تنوع ژنتیکی نمونه های طبیعی و باززایی شده گیاه وج (Acorus calamus (Acoraceae با نشانگرهای مولکولی ISSR

گیاه دارویی وج (Acorus calamus) گیاهی چندساله، نیمه‏آبزی و معطر از تیره Acoraceae است که علاوه بر خواص دارویی متعدد، در صنایع بهداشتی، غذایی و کشاورزی (دفع آفات) کاربرد دارد. این تحقیق به‏منظور مطالعه مقایسه‏ای تنوع ژنتیکی نمونه‏ های طبیعی و باززایی شده از کشت بافت سه جمعیت ارزفون، پلسک و الندان این گیاه با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR انجام شد. از 15 آغازگر استفاده شده، 9 آغازگر بیشترین تعداد نوارهای چندشکل را در نمونه ‏های مورد مطالعه تولید کردند. از مجموع 83 نوار تولید شده، تعداد 52 (65/62 درصد) نوار چندشکلی بودند. درصد لوکوس‏های چندشکلی برای گیاهان گروه طبیعی و باززایی شده به ترتیب 37/43 درصد و 42/55 درصد بود و ضریب تنوع ژنتیکی نی (H) برای دو گروه نمونه طبیعی و باززایی شده 239/0 محاسبه شد. ضریب شانون (I) برای گیاهان گروه طبیعی و باززایی شده به‏ترتیب 033/0 ± 251/0 و 031/0 ± 299/0 محاسبه شد. در بین نمونه‏ های طبیعی و باززایی شده، بیشترین تشابه ژنتیکی بین نمونه‏ های جمعیت الندان (63/0) و کمترین مقدار آن بین نمونه‏های جمعیت پلسک (44/0) مشاهده شد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس مولکولی (AMOVA) نشان داد که 94 درصد تغییرات ژنتیکی یافت شده مربوط به درون گروه‏ها و 6 درصد در بین گروه‏ها بود. مطابق شاخص‏های محاسبه شده، میزان تنوع ژنتیکی نمونه‏های باززایی شده گیاه وج در مقایسه با نمونه ‏های طبیعی بیشتر بود. کمترین میزان واگرایی ژنتیکی بین نمونه‏ های طبیعی و باززایی شده در جمعیت الندان مشاهده شد، بنابراین گیاهان این جمعیت برای اهلی‏ سازی و پرورش در ایران می‏تواند مناسب باشد.