کارکرد تمهیدات بیانی ابن عربی در ساخت شکنی مفاهیم آخرت شناسانه

در نظریه پردازی های آخرت شناسانه ی ابن عربی، بهره گیری از تمهیدات بیانی ناآشکار اما موثر در بازروایت برخی از مفاهیم و گزاره های دینی مطابق با پیش فرض های عرفانی او، به ساخت شکنی برخی مفاهیم مهم ایدیولوژیک منجر می شود. بررسی قاعده مند این گونه تمهیدات بیانی در متون کلاسیک عرفانی، روش نقادانه ی نوینی است که سویه های ناخودآگاه این متون و چگونگی کاربرد آن ها را برای مخاطب روشن می سازد. براین اساس پژوهش حاضر می کوشد با پرداختن به تمهیدات بیانی و روایی به کاررفته در فرضیه های آخرت شناختی ابن عربی، نقش آن ها در باورپذیری مدعیات ابن عربی و اقناع مخاطبان وی را بررسی کند. نتیجه ی بررسی ها نشان داد که ابن عربی در تبیین آرای آخرت شناسانه ی خود، معنا و کاربردواژه ها،تعابیر و گزاره ها را متناسب با نظام اندیشگانی خود تغییر داده و با مسخ واژگان و مفاهیم کلیدی و استحاله ی مفهومی آن ها، موجب دگرسانی در هویت معنایی آن ها شده است. وی از طریق غیریت سازی نشانه های مشترک، به شیوه ای ساختارشکنانه، ظرفیت های معنایی جدیدی را در واژگان و مفاهیم ایجاد کرده و روایتی نو از ایدیولوژی های رایج دینی درباب آموزه های آخرت شناسانه ارایه داده است. بررسی این تمهیدات بیانی اگرچه در بازنمایی اضلاع ناخودآگاه فرضیه ی ابن عربی و نظام تثبیت شده ی مفاهیم آن موثر است، بیش از هر چیزی می تواند موجب کاهش اعتبار فرضیه ی وی در برابر فرضیه های رقیب باشد. هدف این پژوهش بررسی کارکرد تمهیدات بیانی ابن عربی در فرضیه های آخرت شناسانه ی اوست که به شیوه ی توصیفی تحلیلی صورت گرفته است.