بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر تحرک پذیری تپه های ماسه ای در شهرستان سبزوار

تپه های ماسه ای از پویاترین عارضه های ژیومورفیک سطح زمین به شمار می روند. براین اساس، شناسایی عوامل موثر بر تحرک پذیری و پیش بینی وضعیت آن ها در آینده، به منظور کنترل فرسایش بادی ضروری است. با توجه به قرارگیری شهرستان سبزوار در مسیر پرترددترین خط آهن کشور و وجود تپه های ماسه ای در اطراف این شهرستان، این محدوده برای پژوهش حاضر انتخاب شد. بدین منظور، پس از محاسبه درصد فراوانی بادهای فرسایش زا و شاخص خشکی، با بهره گیری از شاخص لنکستر برپایه نسبت میانگین بارندگی سالانه‎‎ ‎‎و تبخیر و تعرق پتانسیل‎ ‎‎سالانه، وضعیت تحرک پذیری تپه های ماسه ای در دوره آماری 1990 تا 2016‏  تحلیل شد. در ادامه، به منظور پیش بینی اثر تغییر اقلیم بر تحرک پذیری تپه های ماسه ای از آزمون تحلیل حساسیت استفاده شد. مقادیر شاخص لنکستر در این ایستگاه وضعیت غیرفعال را در دوره آماری مورد بررسی نشان نداده است. بررسی ارتباط میان شاخص خشکی و تحرک پذیری تپه های ماسه ای نشان گر تاثیر معنی دار خشکی بر میزان تحرک و فعالیت تپه های ماسه ای است. نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که در صورت افزایش فراوانی بادهای فرساینده و تبخیر تعرق پتانسیل به مقدار ‏%30، فعالیت تپه های ماسه ای در ایستگاه سبزوار ‏%38 ‏افزایش خواهد یافت. همچنین، با توجه به ظرفیت ذرات جامد در ایجاد گرد و غبار، مکان قرارگیری تپه های ماسه ای و بررسی گل غبارهای محلی در ایستگاه سبزوار، اولویت تثبیت با تپه های واقع در شرق منطقه مطالعاتی است.