تعامل جریان های بین المللی سرمایه و رشد اقتصادی در کشورهای D8

جهانی شدن مالی از اواسط دهه 1980 میلادی به بعد، باعث افزایش جریان سرمایه در بین کشورهای صنعتی و در حال توسعه گردیده است. این در حالی است که سرمایه گذاری مستقیم خارجی و سرمایه گذاری در پرتفوی به عنوان عوامل اصلی و تاثیرگذار در جهانی شدن مالی شناخته شده اند. همچنین بر اساس ادبیات نظری، بین جهانی شدن مالی و نرخ رشد اقتصادی کشورها ارتباط وجود داشته که بسته به میزان توسعه یافتگی، شرایط جغرافیایی، بزرگ یا کوچک بودن اندازه کشورها در تجارت و... ممکن است اثر مثبت و یا در برخی مواقع منفی مشاهده شود. از طرف دیگر رشد اقتصادی پایدار نیز یکی از پیش شرط های جذب و بهره برداری سرمایه های خارجی است. این مقاله سعی دارد با در نظر گرفتن اهمیت جریان های بین المللی سرمایه خارجی به عنوان یکی از نمودهای جهانی شدن مالی، در دو بخش سرمایه گذاری مستقیم خارجی و سرمایه گذاری در پرتفوی، به ارزیابی تعامل بین پدیده جهانی شدن مالی و رشد اقتصادی  برای کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی D8 در قالب یک الگوی رشد بپردازد. 

الگوی اقتصادسنجی تصریح شده شامل سه معادله برای نرخ رشد اقتصادی، سرمایه گذاری مستقیم خارجی و سرمایه گذاری در پرتفوی است و برای برآورد آن اطلاعات کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی D8 طی دوره زمانی 2015-1995 استخراج و سعی شده که مساله پژوهش با استفاده از تکنیک معادلات همزمان در چهارچوب داده های تابلویی، ارزیابی شود. 

در معادله رشد اقتصادی، نتایج وجود یک رابطه مثبت، بلندمدت و معنادار بین جریان های سرمایه گذاری مستقیم خارجی و سرمایه گذاری در پرتفوی با رشد اقتصادی را تایید کرده و با توجه به مقادیر ضرایب مربوطه می توان نتیجه گرفت در بلندمدت سرمایه گذاری مستقیم خارجی اثر بیشتری نسبت به سرمایه گذاری در پرتفوی، بر رشد اقتصادی دارد.  این نتیجه نشان می دهد که سرمایه گذاری خارجی می تواند به عنوان فاکتور تعیین کننده برای نرخ رشد اقتصادی در این کشورها باشد. همچینن نرخ رشد جمعیت و انباشت سرمایه ثابت اثر مثبت، ولی نرخ ارز حقیقی و نرخ تورم اثر منفی بر رشد اقتصادی داشتند.در معادله تخمینی برای سرمایه گذاری مستقیم خارجی، رشد اقتصادی، نرخ ارز حقیقی و اختلاف نرخ بهره داخلی و خارجی اثر مثبت بر این متغیر داشته اند، در حالی که علامت ضریب متغیرهای سرمایه گذاری در پرتفوی، رشد جمعیت و انباشت سرمایه ثابت منفی است و نتایج نشان از جانشینی بین انواع جریان های سرمایه دارد. در نهایت در معادله سرمایه گذاری در پرتفوی، ضریب دو متغیر نرخ رشد اقتصادی و میزان کاربران اینترنت مثبت و ضریب متغیرهای سرمایه گذاری مستقیم خارجی و نرخ تورم منفی است. بر این اساس نرخ رشد اقتصادی عامل تعیین کننده در جذب سرمایه های خارجی است. 

به عنوان توصیه سیاستی، سیاست گذاران باید توجه ویژه ای به جریان های سرمایه گذاری خارجی به ویژه سرمایه گذاری مستقیم خارجی داشته و با بکارگیری سیاست های لازم جهت بهبود فرآیند جذب این جریان ها از جمله گسترش ساختارها و ظرفیت های کشور، به ایجاد رشد اقتصادی پایدار کمک نمایند.