تعیین مهم ترین ویژگی های موثر بر شاخص های تجمعی سلامت خاک در منطقه خانقاه نمین

سلامت خاک تحت تاثیر ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک قرار دارد و ارزیابی جمعی آن، به در نظر گرفتن اثر جمعی این ویژگی ها نیازمند است. هدف از این پژوهش، تعیین شاخص های تجمعی سلامت خاک با استفاده از مدل های کیفیت خاک است؛ برای این منظور، مجموعه ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و زیستی در 72 نمونه خاک سطحی مربوط به زمین های کشاورزی و مرتعی منطقه خانقاه نمین استان اردبیل تعیین شد. سپس با استفاده از PCA از بین شانزده ویژگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک که به عنوان ویژگی های موثر بر کیفیت خاک در نظر گرفته شد (TDS) پنج ویژگی به عنوان مهم ترین ویژگی های موثر بر سلامت خاک (MDS) انتخاب شد که شامل تنفس پایه خاک، کربن زیست توده میکروبی، نیتروژن زیست توده میکروبی، جرم مخصوص ظاهری و تخلخل کل بود. شاخص های تجمعی سلامت خاک بر اساس دو مدل شاخص تجمعی کیفیت خاک (IQI) و شاخص کیفیت نمرو (NQI)، و هر یک با استفاده از دو سری داده TDS و MDS محاسبه شد. همبستگی معنی دار بین شاخص های IQITDS و IQIMDS و شاخص های NQITDS و NQIMDS نشان داد که MDS انتخاب شده می تواند نماینده خوبی از میان کل ویژگی های خاک برای تعیین شاخص سلامت خاک باشد؛ این همبستگی هم در داده های کل منطقه و هم در دو کاربری مرتع و کشاورزی معنی دار بود. میانگین شاخص های تجمعی سلامت خاک IQITDS، IQIMDS، NQITDS و NQIMDS در مرتع به ترتیب 71/0، 67/0، 03/0 و 082/0 و در زمین های کشاورزی به ترتیب 66/0، 66/0، 027/0 و 08/0 بود. مقایسه میانگین این شاخص ها بین دو کاربری مرتع و کشاورزی نشان داد که اختلاف بین IQITDS و NQITDS در سطح 1 درصد معنی دار است، ولی این اختلاف در مورد IQIMDS و NQIMDS معنی دار نیست. بنابراین، مشاهده می شود که استفاده از کل ویژگی ها در تعیین شاخص های تجمعی سلامت خاک (TDS)، می تواند تاثیر کاربری زمین بر سلامت خاک را بهتر نشان دهد.سلامت خاک تحت تاثیر ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک قرار دارد و ارزیابی جمعی آن، به در نظر گرفتن اثر جمعی این ویژگی ها نیازمند است. هدف از این پژوهش، تعیین شاخص های تجمعی سلامت خاک با استفاده از مدل های کیفیت خاک است؛ برای این منظور، مجموعه ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و زیستی در 72 نمونه خاک سطحی مربوط به زمین های کشاورزی و مرتعی منطقه خانقاه نمین استان اردبیل تعیین شد. سپس با استفاده از PCA از بین شانزده ویژگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک که به عنوان ویژگی های موثر بر کیفیت خاک در نظر گرفته شد (TDS) پنج ویژگی به عنوان مهم ترین ویژگی های موثر بر سلامت خاک (MDS) انتخاب شد که شامل تنفس پایه خاک، کربن زیست توده میکروبی، نیتروژن زیست توده میکروبی، جرم مخصوص ظاهری و تخلخل کل بود. شاخص های تجمعی سلامت خاک بر اساس دو مدل شاخص تجمعی کیفیت خاک (IQI) و شاخص کیفیت نمرو (NQI)، و هر یک با استفاده از دو سری داده TDS و MDS محاسبه شد. همبستگی معنی دار بین شاخص های IQITDS و IQIMDS و شاخص های NQITDS و NQIMDS نشان داد که MDS انتخاب شده می ت واند نماینده خوبی از میان کل ویژگی های خاک برای تعیین شاخص سلامت خاک باشد؛ این همبستگی هم در داده های کل منطقه و هم در دو کاربری مرتع و کشاورزی معنی دار بود. میانگین شاخص های تجمعی سلامت خاک IQITDS، IQIMDS، NQITDS و NQIMDS در مرتع به ترتیب 71/0، 67/0، 03/0 و 082/0 و در زمین های کشاورزی به ترتیب 66/0، 66/0، 027/0 و 08/0 بود. مقایسه میانگین این شاخص ها بین دو کاربری مرتع و کشاورزی نشان داد که اختلاف بین IQITDS و NQITDS در سطح 1 درصد معنی دار است، ولی این اختلاف در مورد IQIMDS و NQIMDS معنی دار نیست. بنابراین، مشاهده می شود که استفاده از کل ویژگی ها در تعیین شاخص های تجمعی سلامت خاک (TDS)، می ت واند تاثیر کاربری زمین بر سلامت خاک را بهتر نشان دهد.